လါယူၤ(၂)သီ,၂၀၂၅နံၣ် အ့ရှၢၣ်ဟီၣ်က၀ီၤအပူၤ ကထုးသူသုးအဂံၢ်အဘါအဂီၢ် တရူးကတဲၥ်ကတီၤ၀ဲအဂ့ၢ် အမဲရကၤတၢ်ဒီသဒၢကိတိၥ် ပံးဟဲးဆဲး ဟ့ၣ်ပလီၢ်တဲလီၤ၀ဲန့ၣ်လီၤ. အ့ရှၢၣ်ဟီၣ်က၀ီၤအပူၤ တရူးန့ၣ် ဒ်သိးအတၢ်စိတၢ်ကမီၤကဒိၣ်စိအဂီၢ်ပညိၣ်၀ဲ၀ံၤ ကထုးသူ၀ဲသုးအဂံၢ်အဘါအဂီၢ် ကတဲၥ်ကတီၤဃၥ်၀ဲအဂ့ၢ်န့ၣ် နၥ်သပှၢ်ကတၢၢ်လီၤအဂ့ၢ် ဖဲလါမ့ၤ(၃၁)သီအနံၤန့ၣ် ဟဲးဆဲးစံး၀ဲန့ၣ်လီၤ. ဟဲးဆဲးလၢ အတီခိၣ်ရိၣ်မဲ အမဲရကၤပ့ၣ်တကိၣ်သုး၀ဲၤလီၢ်ခိၣ်သ့ၣ်အံၤ ဖဲလၢဟဲထီၣ်၀ဲတၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢဖိၣ်ရၣ်တခါလၢ ကီၢ်စ့ၣ်ကပူၣ်မၤ၀ဲတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအကတီၢ် တဲလီၤ၀ဲဒ်အံၤန့ၣ်လီၤ. စးထီၣ်လၢ ဒီၣ်နၢၤထရၢးကဲထီၣ်ကီၢ်ခိၣ်လၢ

လါမ့ၤ(၃၀)သီ,၂၀၂၅နံၣ် အၢရှၢမုၢ်ထီၣ်ကလံၤထံးဟီၣ်က၀ီၤအပူၤ တၢ်ဖီၣ်န့ၢ်ကသံၣ်မူၤဘှီးတဖၣ်အါအါဂီၢ်ဂီၢ်အဃိ တၢ်မ့ၢ်ကွၢ်တၢ်အိၣ်သးတဖၣ်အဖီခိၣ်န့ၣ် ထူသၢနၢၣ်ဟီၣ်က၀ီၤအပူၤ တဖိးသဲစးတၢ်ကူၤလဲၢ်မၤကၤကသံၣ်မူၤဘှီးတဖၣ်အါထီၣ်ဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ်အဂ့ၢ် ဖဲလါမ့ၤ(၂၈)သီအနံၤ, ဘီမုၢ်စၢဖှိၣ်ကရၢအလံၥ်ပၥ်ဖျါအပူၤ ပၥ်ဖျါဃၥ်၀ဲန့ၣ်လီၤ. ကီၢ်ပယီၤအပူၤ လီၤဆီဒၣ်တၢ် ယိၤဒိၣ်ကီၢ်စဲၣ်, ထူသၢနၢၣ်ဟီၣ်က၀ီၤအပူၤ တၢ်ထုးထီၣ်ကသံၣ်မူၤဘှီဒီးတၢ်ဆါလီၤကသံၣ်မူၤဘှီးတဖၣ်န့ၣ် ဟဲအါထီၣ်ဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ်အဂ့ၢ် တၢ်ထံၣ်ဘၣ်၀ဲရှဲရှဲပျီပျီလီၤအဂ့ၢ် ဘီမုၢ်စၢဖှိၣ်ကရၢ ကသံၣ်မူၤဘှီးဒီးကွၢ်မ့ၣ်ဂ့ၢ်၀ီ၀ဲၤဒၢး UNODC အလီၢ်က၀ီၤပတြီၤခၢၣ်စး ဘၣ်နဒ့းဟီးမါ စံး၀ဲန့ၣ်လီၤ. UNODC

လါမ့ၤ(၃၀)သီ, ၂၀၂၅နံၣ် ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်-ကညီဒီကလုၥ်စၢဖှိၣ်ကရၢ, သုးက့(၆), ကီးတရံးကီၢ်ဆၣ်ဟီၣ်က၀ီၤအပူၤ ခီဖျိသုးကီၣ်ကးအသုး ဟဲတ့ၢ်လီၤမ့ၣ်ပိၢ်တဖၣ်အဃိ ကွံလၢၢ်စုၢ်သ၀ီတၢ်သိၣ်ကၠိ ကၠိဖိမုၣ်ခွါတဖၣ်ဘၣ်ဒိ၀ဲအဃိ ဘၣ်တၢ်လဲၤကူစါယါဘျါအီၤဆူ ကၠီၣ်တဲၢ်တပၤအဂ့ၢ် တၢ်သ့ၣ်ညါဘၣ်န့ၣ်လီၤ. “မဟါအနံၤလါမ့ၤ(၂၉)သီအနံၤ, ဟါ(၇)နၣ်ရံၣ်ဃၣ်ဃၣ်အဆၢကတီၢ်  ခီဖျိသုးကီၣ်ကးအသုး ဟဲတ့ၢ်လီၤမ့ၣ်ပိၢ်အဃိ ကွံလၢၢ်စုၢ်ကၠိဖိဟံၣ်ဒွဲအဃိ ကၠိဖိမုၣ်ခွါတဖၣ် ဘၣ်ဒိ၀ဲလီၤ. တၢ်လဲၤဆှၢ ကူစါယါဘျါသးလၢ ကၠီၣ်တဲၣ်တပၤလီၤ. ကွံလၢၢ်စုၢ်သ၀ီန့ၣ်

လါမ့ၤ(၂၉)သီ, ၂၀၂၅နံၣ် ယူၣ်ကရ့တၢ်ဒုးတၢ်ခးလိၥ်သးကပတုၥ်အဂီၢ်ရၢးၡါဒီးယူၣ်ကရ့အတၢ်တၢၣ်ပီၣ်တဲသကိးတၢ်န့ၣ်မၤကဒီး၀ဲဖဲ(Geneva)အဂ့ၢ် ဘၣ်ထွဲဒီးယူၣ်ကရ့ အမဲရကၤခၢၣ်စးလီၤဆီကံးကံၣ်လီးတဲ၀ဲန့ၣ်လီၤ. တၢ်ပတုၥ်တၢ်ခးအဂီၢ် ယူၣ်ကရ့တကပၤ အတၢ်လိၣ်ဘၣ်အဂ့ၢ်တဖၣ် အမဲရကၤမၤန့ၢ်ဃၥ်၀ဲ၀ံၤ ရၢးၡါတကပၤစ့ၢ်ကီး ကဘၣ်မၤန့ၢ်၀ဲဒ်အံၤအဂီၢ်လိၣ်၀ဲ၀ံၤ မ့ၢ်မၤန့ၢ်၀ဲန့ၣ် ရၢးၡါဒီးယူၣ်ကရ့အဘၢၣ်စၢၤ တၢ်ထံၣ်လိၥ်တဲသကိးတၢ်ကဒဲကဒဲ တၢ်မၤကဒီးကန့ၢ်အဂ့ၢ်တဲ၀ဲန့ၣ်လီၤ. အမဲရကၤတခီ ခံကပၤတၢ်ထံၣ်လိၥ်တဲသကိးတၢ်န့ၣ် အဲၣ်ဒိးမၤ၀ဲဖဲဘၣ်တံၣ်ကၣ်သနာ်က့ ရၢးရှါတကပၤ တဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သး၀ဲအဂ့ၢ်တဲ၀ဲန့ၣ်လီၤ.ဖဲတၢ်ဆၢကတီၢ်အံၤအပူၤယူၣ်ကရ့ထံဂုၤကီၢ်ဂၤကိတိၥ်ဆၣ်ဂ့ၤလဲးရီးန့ၣ် ထံၣ်လိၥ်တဲသကိးတၢ်ဒီးတူၣ်ရကံၣ်ထံဂုၤကီၢ်ဂၤကိတိၥ် ဖဲမီၣ်စကိၥ် န့ၣ်လီၤ.

လါမ့ၤ(၂၉)သီ,၂၀၂၅နံၣ် ခီဖျိဟီၣ်ခိၣ်ဟူး၀းတၢ်တတဲၥ်တနါကဲထီၣ်တ့ၢ်၀ဲအဃိပယီၤသုးမီၤစိရိၤသုးကီၣ်ကးအသုးလၢဘိးဘၣ်ရၤလီၤဃၥ်၀ဲလၢကမၤတၢ်ပတုၥ်တၢ်ခးအံၤပညိၣ်ဒုးထံဖိကီၢ်ဖိကမျၢၢ်,ဖိသၣ်လၢတၢ်ကမၣ်တအိၣ်လၢကလံၤကျါန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်မၤကမၣ်သုးကွီၢ်မ့ၣ်အအဃိ ဆွံၣ်ဒ့ၣ်မီၢ်သီ၀ဲၤဒၢးလၢဘၣ်ထွဲကီၢ်ပယီၤတခီ ဘၣ်ယိၣ်၀ဲဒိၣ်မးအဂ့ၢ် ထုးထီၣ်ပၥ်ဖျါဃၥ်၀ဲဖဲလါမ့ၤ(၂၈)သီအနံၤန့ၣ်လီၤ. လံၥ်ဘိးဘၣ်ရၤလီၤအပူၤသုးကီၣ်ကးအသုးလၢအဘိးဘၣ်ရၤလီၤဃၥ်ကမၤတၢ်ပတုၥ်တၢ်ခးအံၤမၤကမၣ်က့ၤ၀ဲအတၢ်အၢၣ်လီၤဒီးပညိၣ်ဒုးတၢ်သိၣ်လိကၠိတဖၣ်,တၢ်ဆါဟံၣ်တဖၣ်ဒီးတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါတၢ်သူၣ်ထီၣ်တဖၣ်ပၣ်ဃုၥ် လီၢ်က၀ီၤကမျၢၢ်တဖၣ်လၢကလံၤကျါကိးမုၢ်နံၤအဃိ ဘၣ်ထွဲဒီးလံၥ်ပၥ်ဖျါအံၤအဖီခိၣ် ဆွံၣ်ဒ့ၣ်မီၢ်သီတခီ ဘၣ်ယိၣ်၀ဲဒိၣ်မးအဂ့ၢ် ပၥ်ဖျါဃၥ်၀ဲန့ၣ်လီၤ. တကးဘၣ် ဆွံၣ်ဒ့ၣ်မီၢ်သီ၀ဲၤဒၢးတခီ ခီဖျိသုးကီၣ်ကးအသုး ပညိၣ်ဒုးလီၢ်က၀ီၤကမျၢၢ် မၤကလံၤကျါတၢ်ဒုးတဖၣ်လၢ စကဲ,မါတလ့,ပကိ,ရၢၢ်ခၢၣ်,ခၠီဒီးကီၢ်ပယီၤပူၤကီၢ်ခီဒီးကီၢ်စဲၣ်အဂၤတဖၣ်ပူၤအဃိတၢ်သံတၢ်ပှၢ်ဒီးတၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးတဖၣ်အိၣ်ထီၣ်၀ဲအဖီခိၣ် သးအုးဃုၥ်ဒီးအဟံၣ်ဖိဃီဖိတဖၣ်အဂ့ၢ် ပၥ်ဖျါဃၥ်၀ဲလၢအလံၥ်ပၥ်ဖျါအပူၤန့ၣ်လီၤ. လၢန့ၣ်အမဲၥ်ညါ တၢ်ပညိၣ်ဒုး လီၢ်က၀ီၤကမျၢၢ်တဖၣ်

လါမ့ၤ(၂၈)သီ,၂၀၂၅နံၣ် ကီၢ်ကၠီၢ်တဲၣ်ဒီတကီၢ်ညါအပူၤပှၤနီလ့ၣ်မ့ၣ်ပီၤ(မီၣ်တီၣ်တုၥ်)တဖၣ်ဒီးပှၤလၢအဒိးပိၥ်အခံတဖၣ်တၢ်မ့ၢ်တဖျီၣ်ခိၣ်ဖျီၣ်ဘၣ်န့ၣ်ခီဖျိလၢတၢ်လုၣ်သ့ၣ်ခါပတၥ်တၢ်သိၣ်တၢ်သီအဃိတၢ်ကဘၣ်ဟ့ၣ်စ့တုၤ(၂၀၀၀)ဘးတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤတၢ်ကစးထီၣ်မၤအီၤလီၤအဂ့ၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်တၢ်ကစီၣ်သန့တဖၣ်ပၥ်ဖျါဃၥ်၀ဲန့ၣ်လီၤ. တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအံၤန့ၣ်ကဘၣ်တၢ်စးထီၣ်မၤအီၤ ဖဲလါယူၤလံ(၁)သီအနံၤ၀ံၤပှၤလၢလုၣ်သ့ၣ်ခါပတၥ်တၢ်ဘျၢတဖၣ်န့ၣ်အဆိကတၢၢ်တဘျီ ကဘၣ်ဟ့ၣ်စ့(၂၀၀၀)ဘးဒီးမ့ၢ်လုၣ်သ့ၣ်ခါပတၥ်ကဒီး၀ဲန့ၣ်တၢ်ကဟံးန့ၢ်အီၤအရ့အါထီၣ်ခံစးအဂ့ၢ်တၢ်သ့ၣ်ညါဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒ်သိးထံကီၢ်ဒီတဘ့ၣ် တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးလၢကဲထီၣ်သတူၢ်ကလၥ်တဖၣ်ကစှၤလီၤအဂီၢ်ဒီး ဒ်သိးတၢ်ကလူၤပိၥ်ထွဲတၢ်သိၣ်တၢ်ဘျၢအဂီၢ် ပၢၤကီၢ်ခိၣ်ကျၢၢ်ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါ Nitithorn Jintakanon တဲ၀ဲန့ၣ်လီၤ. တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအံၤန့ၣ် အတၢ်ပညိၣ်မ့ၢ်၀ဲဒ်သိးတၢ်ကဖီၣ်ဃံးဃၥ်သိလ့ၣ်အကလုၥ်ကလုၥ်တဖၣ် အတၢ်လဲၤကျဲကန့ၢ်တုၤလီၤတီၤလီၤအဂီၢ်ဒီးကျဲအတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်တဖၣ်တၢ်ကပၥ်သူၣ်ပၥ်သးအါထီၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. သိလ့ၣ်တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးကဲထီၣ်သတူၢ်ကလၥ်အဃိတၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးဒီးတၢ်ကဲထီၣ်သတူၢ်ကလၥ်တဖၣ်တၢ်ကမၤစှၤလီၤအီၤအဂီၢ်သိလ့ၣ်တၢ်ဘျၢ,ကျဲတၢ်ဘျၢတၢ်နဲၣ်လီၤတဖၣ်လီၢ်က၀ီၤပၢၤကီၢ်ကရူၢ်တဖၣ်ကနဲၣ်လီၤဘိးဘၣ်ရၤလီၤ၀ဲတဘျီ၀ံၤတဘျီအဂ့ၢ်ပၢၤကီၢ်ခိၣ်ကျၢၢ်တဲ၀ဲန့ၣ်လီၤ. အပူၤကွံၥ်ကျဲမုၢ်ဖီခိၣ်ပှၤလၢနီလ့ၣ်မ့ၣ်ပီၤလၢတဖျီၣ်ခိၣ်ဖျီၣ်တဖၣ်တၢ်ပၥ်ပနီၣ်လၢကဘၣ်ဟ့ၣ်စ့ဘး(၅၀၀)၀ံၤကတီၢ်ခဲအံၤတၢ်မၤအါထီၣ်တုၤလၢဘး(၂၀၀၀)အသိးမ့ၢ်လုၣ်သ့ၣ်ခါပတၥ်ကဒီးတၢ်သိၣ်တၢ်ဘျၢန့ၣ်ကဘၣ်ဟ့ၣ်အါထီၣ်၀ဲခံစးန့ၣ်လီၤ. Photo: Khaosod