လါအီးကထိဘၢၣ် ၁၅သီ, ၂၀၂၅နံၣ်, အၣ်ထူခ့ၣ်တၢ်ကစီၣ်
ပယီၤ-ကၠီၣ်တဲၣ်ကီၢ်ဆၢ ရၤမတံကီၢ်ဆၣ်ဟီၣ်က၀ီၤအပူၤ တၢ်လံၣ်တၢ်လီကျိၥ်စ့ကဲတဖၣ်လၢ စူးကါ Starlink Internet တဖၣ်၀ံၤ ဟဲက့ၤဂုၤထိၣ်ပသီထီၣ်ဒီး Elon Musk န့ၢ်ပၢ Starlink အတၢ်ဘျးစဲဘၣ်ထွဲလိၥ်သးတဖၣ် အမဲရကၤခီကရဲးကမံးတံၥ် ဃုထံၣ်သမံသမိး၀ဲအဂ့ၢ် The Guardian တၢ်ကစီၣ်ပၥ်ဖျါဃၥ်၀ဲ မဟါအနံၤန့ၣ်လီၤ.
ကီၢ်ပယီၤအပူၤ Starlinkန့ၣ် ဟဲကဲထီၣ် တၢ်စူးကါ၀ဲ Internet Serviceအဂီၢ်အါတက့ၢ်အဃိ တၢ်လံၣ်တၢ်လီစ့ၣ်တၣ်တဖၣ် စူးကါ၀ဲ Internetအိၣ်တအိၣ်အဂ့ၢ် ဃုထံၣ်သမံသမိး၀ဲအဖၢမုၢ်အဂ့ၢ် စံး၀ဲန့ၣ်လီၤ.
Elon Musk အ Starlink မူဖျၢၣ်ဒိမုၥ်ကျိၤ၀ဲၤကွၥ်တၢ်ဖံးတၢ်မၤတဖၣ်အပူၤ ၀့ၢ်ရၤမတံအိၣ်သူၣ်လီၤ တၢ်လံၣ်တၢ်လီကျိၥ်စ့ကဲတဖၣ်လၢ အလံၣ်အီၣ်လီအီၣ်တၢ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီတဖျၢၣ်အပတီၢ်တဖၣ် တၢ်ဟ့ၣ်ပျဲစူးကါ Internetအိၣ်တအိၣ်အဂ့ၢ် တၢ်စးထီၣ်ဃုထံၣ်သမံသမိး၀ဲအဂ့ၢ်န့ၣ် အမဲရကၤခီကရဲးဘျီၣ်ဒိၣ်အပူၤအိၣ် စိကမီၤဒိၣ်ပၣ်တံၣ်ခံကပၤကမံးတံၥ်တခါ စံး၀ဲန့ၣ်လီၤ.
ကၠီၣ်တဲၣ်-ပယီၤကီၢ်ဆၢအပူၤအိၣ် တၢ်လံၣ်တၢ်လီကျိၥ်စ့ကဲတဖၣ်အံၤ ဖဲ၂၀၂၅နံၣ် လါဖ့ၤဘြူၤအါရံၤအတီၢ်ပူၤန့ၣ် တၢ်ဒုးလီၤပှီၢ်အီၤ၀ံၤအလီၢ်ခံ တၢ်စူးကါ Starlink Internetတဖၣ်ဟဲအိၣ်အါထီၣ်၀ံၤ AFP အတၢ်သမံသမိးအဖီခိၣ် အမဲရကၤခီကရဲး အတၢ်ဃုထံၣ်သမံသမိး၀ဲတဖၣ် ဟဲအိၣ်ထီၣ်၀ဲန့ၣ်လီၤ.
အ့ရှၢဟီၣ်က၀ီၤဘၣ်ထွဲ တၢ်ပတံထီၣ် Internetခိၣ်ဂီၤ၀ဲၤကျိၤ APNICအတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအဖီခိၣ် Starlinkန့ၣ် ဖဲလၢတၢ်ဒုးလီၤပှီၢ်တၢ်လံၣ်တၢ်လီကျိၥ်စ့ကဲတဖၣ်ဖဲလါဖ့ၤဘြူၤအါရံၤအတီၢ်ပူၤ တအိၣ်၀ဲဒၣ်လၢတၢ်လီၢ်နီတတီၤအပူၤဘၣ်ဒီး စးထီၣ်လၢ လါယူၤလံ၃သီအနံၤမး တၢ်စးထီၣ်ထံၣ်၀ဲ Starlinkတဖၣ်လၢ တၢ်သူၣ်ထီၣ်တဖၣ်အဖီခိၣ်အဂ့ၢ် စံး၀ဲန့ၣ်လီၤ.
လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ရၤမတံကီၢ်ဆၣ်အပူၤအိၣ် တၢ်လံၣ်တၢ်လီကျိၥ်စ့ကဲတဖၣ် တၢ်ဟ့ၣ်ပျဲစူးကါStarlink Internetအိၣ်တအိၣ် AFP ဃ့ထီၣ်ဆူ Starlinkန့ၢ်ပၢ SpaceXအအိၣ်ဘၣ်ဆၣ် တၢ်တဲဆၢကဒါက့ၤတအိၣ်ဘၣ်အဂ့ၢ် တၢ်သ့ၣ်ညါဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
အမဲရကၤခီးကရဲးဘျီၣ်ဒိၣ်ပၥ်ဖှိၣ်မုၥ်ကျိၤ၀ဲၤကွၥ်ကမံးတံၥ်န့ၣ် ဘၣ်ထွဲဒီး Starlink ဒီးတၢ်လံၣ်တၢ်လီစ့ၣ်တၣ်တဖၣ်အဖီခိၣ် စးထီၣ်သမံသမိး၀ဲဖဲ လါယူၤလံအတီၢ်ပူၤအဂ့ၢ်ဒီး Muskကဘၣ်လဲၤတဲရှဲထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ် အဂ့ၢ်စံး၀ဲန့ၣ်လီၤ.
လါဖ့ၤဘြူၤအါရံၤအတီၢ်ပူၤ တရူး, ကၠီၣ်တဲၣ်ဒီး ကီၢ်ပယီၤတဖၣ် အၢၣ်လီၤအီလီၤလၢ ကဒုးလီၤပှီၢ်ကွံၥ် ဂၢၤကီၢ်သုးလၢ အဒီသဒၢန့ၢ် တၢ်လံၣ်တၢ်လီကျိၥ်စ့ကဲတဖၣ်ဒီး ပှၤလၢဖံးမၤတၢ်လံၣ်တၢ်လီကျိၥ်စ့တဖၣ်ဘၣ်ဆၣ် အနီၢ်ကီၢ်တခီ တမ့ၢ်အလီၤပှီၢ်ကွံၥ်နီၢ်နီၢ်ဘၣ်အဂ့ၢ် တၢ်သ့ၣ်ညါဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
အ့ရှၢမုၢ်ထီၣ်ကလံၤထံး ပှၤလံၣ်လီတၢ်တဖၣ် အပညိၣ်လံၣ်လီတၢ်တဖၣ်အပူၤ အမဲရကၤထံဖိကီၢ်ဖိတဖၣ်ပၣ်ဃုၥ်၀ဲ အဆိတက့ၢ်အဂ့ၢ်ဒီး တၢ်တယၥ်အဖီခိၣ် အမဲရကၤဒီလၣ် ၁၀ဘံၣ်လံၣ်ယၣ် ဘၣ်လီၤဆံးလီၤစှၤကွံၥ်၀ံၤ ဖဲ၁၂လါအတီၢ်ပူၤ အါထီၣ်၀ဲ ၆၆မျးကယၤအဂ့ၢ် အမဲရကၤစ့တိၥ်ပၥ်၀ဲၤကျိၤ စံး၀ဲန့ၣ်လီၤ.
၂၀၂၃နံၣ် ဘီမုၢ်စၢဖှိၣ်ကရၢအလံၥ်ပၥ်ဖျါအဖီခိၣ် ကီၢ်ပယီၤအပူၤ ပှၤလၢတၢ်မၢဆူၣ်မၤဆိးအီၤလၢ ကဖံးမၤ “တၢ်လံၣ်တၢ်လီကျိၥ်စ့တၢ်ဖံးတၢ်မၤတဖၣ်” အိၣ်ထီၣ်၀ဲတုၤ ပှၤခဲလၢၥ် ၁၂၀,၀၀၀ဂၤအဂ့ၢ် တၢ်သ့ၣ်ညါဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
