လါမ့ၤ(၁၅)သီ,၂၀၂၅နံၣ်
သုးကီၣ်ကးသုးန့ၣ် ထုးထီၣ်ဘိးဘၣ်ရၤလီၤ၀ဲ တၫ်ပတုာ်တၫ်ခး(၃)၀ီတ၀ီ၀ံၤလီၫ်ခံ ရၢၫ်ခၢၣ်ကီၫ်စဲၣ်ပူၤ သုးကီၣ်ကးကလံၤကျါတၫ်ဒုးခးလီၤတၫ်အဃိ ပှၤဘၣ်သံအိၣ်ထီၣ်၀ဲ(၁၅)ဂၤ၀ံၤ ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး၀ဲ(၂၈)ဂၤလံန့ၣ်လီၤ.
သုးကီၣ်ကးန့ၣ် ပာ်ထီၣ်တၫ်ဂ့ၫ်လၢ တၫ်မၤပူၤဖျဲးပှၤလၢဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးသံလၢဟီၣ်ခိၣ်ဟူးအဖီခိၣ်၀ံၤ (၃)၀ီတ၀ီတၫ်ပတုာ်တၫ်ခးတစိၤတလီၫ်န့ၣ် ဖဲလါမ့ၤ(၆)သီနံၤတုၤ(၃၁)အနံၤ (၃)၀ီတ၀ီပတုာ်တၫ်ခးတစိၤတလီၫ်အဂ့ၫ် သုးကီၣ်ကးဘိးဘၣ်ရၤလီၤ၀ဲဘၣ်ဆၣ် ရၢၫ်ခၢၣ်ကီၫ်စဲၣ်ပာ်ဃုာ် ကီၫ်ပယီၤတၫ်လီၫ်သကုၤအပူၤ ထီၣ်ဒုးဃီၤတၫ်တဖၣ်,ကလံၤကျါတၫ်ခး လီၤတၫ်ဒီးခးလီၤကျိဖးဒိၣ် ကိးမုၫ်နံၤဒဲးလီၤ.
လါမ့ၤ(၁၄)သီနံၤ,ဟါ(၃း၅၁)နၣ်ရံၣ်ဃၣ်ဃၣ်အကတီၫ် ရၢၫ်ခၢၣ်ကီၫ်စဲၣ်,၀့ၫ်ကၠီးတီၣ်,မၠိးမးက၀ီၤဒ့န့ၣ် သုးကီၣ်ကးအကလံၤသုးဟဲတ့ၫ်လီၤ ပီၣ်(၅၀၀)မ့ၣ်ပိၫ်အဃိ လီၫ်က၀ီၤကမျၢၫ်ဘၣ်သံ(၃)ဂၤ၀ံၤ ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးတစှၤန့ၫ်(၅)ဂၤအဂ့ၫ် ကၠီး တီၣ်ပှၤလီၫ်က၀ီၤဖိတဖၣ်တဲ၀ဲလီၤ.
ကၠီးတီၣ်ပှၤလီၫ်က၀ီၤဖိတဂၤတဲ၀ဲလၢ”ဟီၣ်က၀ီၤလၢAAပၢဆှၢဃာ်၀ဲတဖၣ်အပူၤ သုးကီၣ်ကးန့ၣ် မၤပျံၤမၤဖုး,မၤသံထံဖိကီၫ်ဖိကမျၢၫ်အနီၫ်ခိနီၫ်သးတၫ်အိၣ်မူခီဖျိလၢကလံၤကျါလီၤ.လီၤဘၣ်ယိၣ်ဒိၣ်မးလီၤ.ပ၀ဲကမျၢၫ်အတၫ်ဘံၣ်တၫ်ဘၢန့ၣ်လဲၤအျိၣ်ဖဲလဲၣ်.ကဟဲဒုးခးလီၤ၀ဲအဆၢကတီၫ်ဖဲလဲၣ်န့ၣ် ဘၣ်အိၣ်လၢသးသမူတၫ်လီၤဘၣ်ယိၣ်တဖၣ်အပူၤအဂ့ၫ်”တဲ ၀ဲလီၤ.
ဖဲလါမ့ၤ(၁၃)သီနံၤ,ဂီၤ(၁၀း၅)နၣ်ရံၣ်စ့ၫ်ကီး ရသ့းတီၣ်ကီၫ်ဆၣ်,ထိယး၀့ၣ်သ၀ီလီၫ်လံၤန့ၣ် သုးကီၣ်ကးသုး ဟဲတ့ၫ်လီၤမ့ၣ်ပိၫ်လၢကဘီယူၤဒုးသုးအဃိ လီၫ်က၀ီၤကမျၢၫ်(၁၂)ဂၤဘၣ်သံ၀ံၤဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး၀ဲ(၂၃)ဂၤန့ၣ်လီၤ.
သုးကီၣ်ကးသုးကလံၤကျါတၫ်ဒုးခးလီၤတၫ်အဃိ ကမျၢၫ်ဘၣ်သံတၫ်ဖုဒီဂီၫ်အဖီခိၣ် ထီဒါ၀ဲအဂ့ၫ် ဖဲလါမ့ၤ(၁၄)သီအ နံၤန့ၣ် ရၢၫ်ခၢၣ်သုးမုၫ်ဒိၣ် ဘိးဘၣ်ရၤလီၤ၀ဲလီၤ.
သုးကီၣ်ကးအတၫ်မၤကမၣ်လၢတလီၤကူလီၤပှၤကညီအံၤအဖီခိၣ် ထီဒါ၀ဲ၀ံၤ ထံဂုၤကီၫ်ဂၤတဖၣ် ကဟံးန့ၫ်ဂ့ၫ်၀ီတုၤလီၤတီၤလီၤအဂီၫ် တၫ်ကြၢးဆီၣ်တခူဃ့ထီၣ်အဂ့ၫ် ရၢၫ်ခၢၣ်ကီၫ်ဒီတဘ့ၣ်ကၠိဖိဒီးသးစၫ်တၫ်ကရၢကရိ(AASYC) အနဲၣ် ရွဲၣ်ခိၣ်ကျၢၫ်လီၫ်လံၤ ကိၣ်တ့ၣ်အူတဲ၀ဲလီၤ.
“သုးကီၣ်ကးသုးပညိၣ်ဒုးခးလီၤတၫ်လၢကမျၢၫ်အဖီခိၣ်၀ံၤ တၫ်မၤလၢတလီၤကူလီၤပှၤကညီတဖၣ်,တ့ၫ်လီၤမ့ၫ်ပိၫ်လၢ ကလံၤကျါတဖၣ်န့ၣ် ပထီဒါ၀ဲလီၤ.သုးကီၣ်ကးသုး ကိးမုၫ်နံၤဒဲးအတၫ်မၤသံမၤ၀ီအံၤ မ့ၫ်တၫ်မၤကမၣ် ကၠၤနံၣ်ဘၣ်ခီၣ် ဘ့ရှ့(Ganeva Conventions)လီၤ.သုးကီၣ်ကးကြၢးပတုာ်ကွံာ်တၫ်မၤတဖၣ်အံၤလီၤ .မ့အီၣ်လဲၣ်အသုးန့ၣ်တမ့ၫ်တၫ် ကရၢကရိတဖုလၢတၫ်ဃ့ထီၣ်၀ဲန့ၫ်ဘၣ်.အခိၣ်သ့ၣ်ဒုမ့ၫ်ဒၣ်အ၀ဲသ့ၣ်ကဘီယူၤတဖၣ်ယူၤကန့ၫ်အဂီၫ် ကဘီယူၤသိ အ တၫ်ရၤလီၤတဖၣ်လီၤ.ထံဂုၤကီၫ်ဂၤတဖၣ် ကဘၣ်မၤ၀ဲ တၫ်ပတုာ်ကွံာ် တၫ်ဆါန့ၫ်ကဘီယူၤသိတဖၣ်လီၤ. လိၣ်ဘၣ်ထံ ဂုၤကီၫ်ဂၤတၫ်ဆီၣ်သနံးအါမးလီၤ.လၢခံတခါ အ၀ဲသ့ၣ်အစ့တၫ်ဟဲနုာ်ကျဲခဲလၢာ် တၫ်ကဘၣ်ပတုာ်ကွံာ်လီၤ.တၫ်မၤတ ဖၣ်အံၤကပတုာ်အဂီၫ် တၫ်ဘၣ်တဲဆီၣ်တခူထီၣ်ထံဂုၤကီၫ်ဂၤတဖၣ်ဒီး တၫ်ကဘၣ်ဃ့ထီၣ်နုာ်လီၤတၫ်ဒုးအါမးဒံးအဂ့ၫ်” တဲ၀ဲလီၤ.
AAတကပၤ ကမျၢၫ်လၢဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးလၢဟီၣ်ခိၣ်ဟူးအဃိတဖၣ် မၤစၢၤ၀ဲကန့ၫ်တုၤလီၤတီၤလီၤအဂီၫ် ဖဲလါအ့ဖြ့ၣ် (၁)သီနံၤတုၤ(၃၁)သီနံၤ မ့တမ့ၫ်လၢတၫ်ဒီသဒၢလီၤသးအဂီၫ်ဘၣ်န့ၣ် တမၤတၫ်ထီၣ်ဒုးဃီၤတဖၣ်ဘၣ်အဂ့ၫ် ထုးထီၣ် ဘိးဘၣ်ရၤလီၤ၀ဲလီၤ.
Ref: DVB
