လါဖ့ၤဘြူၤအါရံၤ(၂၈)သီ,၂၀၂၅နံၣ်
တၫ်ဃုထၢလၢသုးကီၣ်ကး ထုးထီၣ်တဲဖျါ၀ဲတလီၫ်လီၫ်လၢကမၤ၀ဲ မ့ၫ်ကဲထီၣ်န့ၣ် ကီၫ်ပယီၤထံဖိကီၫ်ဖိတကးဘၣ် ထံဂုၤကီၫ်ဂၤတဖၣ်စ့ၫ်ကီး ကဘၣ်သုးကီၣ်ကးအတၫ်မၤပျုၫ်အီၤ၀ံၤ ထံကီၫ်ကလီၤပှီၫ်အဂီၫ်တၫ်ဘၣ်ယိၣ်အိၣ်အဂ့ၫ် တၫ်တိာ်ကူၣ်ကျဲၤဂံၫ်ဘါကရၢ(SIF)ဒီးတၫ်ထီဒါဒုးဖျိးကွံာ်တၫ်ဃုထၢအယီၤအဘျၣ်ကမံတံာ်(ASECC)ဟ့ၣ်ပလီၫ်၀ဲလီၤ.
“လၢထံဂုၤကီၫ်ဂၤန့ၣ် အါတက့ၫ် တၫ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးဒၣ်ထဲလၢ သုးကီၣ်ကးအတၫ်ကစီၣ်န့ၣ်လီၤ.တၫ်န့ၣ်အဃိ သုးကီၣ် ကးမ့ၫ်မၤတၫ်ဃုထၢလံန့ၣ်ဒီး ထံဂုၤကီၫ်ဂၤကမျၢၫ်တဖၣ် အမဲာ်ကတရံးလဲၤဃီၤဆူကျဲကမၣ်သ့အဂ့ၫ်” SIF, ASECC Deputy ဒၣ်ရဲးထၢၣ် မးသ့ၣ်စၣ်ယိလဲးယံာ်တဲလီၤ၀ဲ ဖဲလါဖ့ၤဘြူၤအါရံၤ(၂၇)သီအနံၤ တၫ်မၤ၀ဲတၫ်ထီဒါဒုးဖျိးကွံာ် တၫ် ဃုထၢအယီၤအဘျၣ်တၫ်ဟူးတၫ်ဂဲၤအပူၤန့ၣ်လီၤ.
ကီၫ်ပယီၤကမျၢၫ်ဒီးထံဂုၤကီၫ်ဂၤကမျၢၫ်တဖၣ် လၢသုးကီၣ်ကးအထံရူၫ်ကီၫ်သဲးကျဲတၫ်ဟးထီၣ်အပူၤ သုတဘၣ် တၫ်မၤပျုၫ်အီၤတဂ့ၤန့ၣ် တၫ်အိၣ်သးတဖၣ်တၫ်ကတြီဆၢဘၣ်အဂီၫ်,၂၀၀၈ ထံကီၫ်တၫ်ဘျၢသဲစးလၢ ဒုးဖိးသဲစး ပယီၤသုးမုၫ်ဒိၣ်အံၤ ဟးဂီၤလံအဂ့ၫ်ဒီးမ့ၫ်တၫ်ဟူးတၫ်ဂဲၤလၢတၫ်ကထီဒါ တၫ်ဃုထၢလၢသုးကီၣ်ကးကမၤ၀ဲအဂ့ၫ် မးသ့ၣ်စၣ်ယိလဲးယံာ်တဲ၀ဲလီၤ.
SIF,ASECC ကရၢဖိတဂၤလၢအမ့ၫ် ရၢၫ်ခၢၣ်ဒံၣ်မိၣ်ကရ့ၣ်စံၣ်ကရၢခိၣ်ကျၢၫ်,နဲၣ်ရွဲၣ်သဃဲၤ အူမၠိကၠီၣ်စ့ၫ်ကီး သုးကီၣ်ကး ဂဲၤလိာ်လၢကမၤတၫ်ဃုထၢမ့ၫ်ကဲထီၣ်န့ၣ် လၢထံကီၫ်အဂီၫ်လီၤဘၣ်ယိၣ်ဒိၣ်မးန့ၣ်လီၤ.
“ထံလီၫ်ကီၫ်ပူၤတၫ်ဒုး တၫ်ဆၢကတီၫ်ကယံာ်ထီၣ်လီၤ.ကမျၢၫ် ဟံၣ်ဃီသးသမူ ခံကပၤလၢာ် ကဘၣ်ဒိဆါန့ၫ်ဒံး အလီၫ် န့ၣ်လီၤ.ကမျၢၫ်ကဟူးထီၣ်ဂဲၤထီၣ်လီၤ.သုးကီၣ်ကးစ့ၫ်ကီးတမ့ၫ်အိၣ်၀ဲကန့ၫ်ဘၣ်.ထံကီၫ်ဒုလီၤပှီၫ်ကွံာ်သ့အဂ့ၫ်”အူမၠိကၠီၣ်တဲ၀ဲလီၤ.
သုကီၣ်ကးအတၫ်ဃုထၢအမိၫ်လံၤမိၫ်ပှၫ်မ့ၫ်အိၣ်ထီၣ်န့ၣ် မၤ၀ဲဒ်သိး တၫ်ပၢၫ်ဆၢဂံၫ်ဘါကရၢတဖၣ်န့ၣ် မ့ၫ်ပှၤပူထီၣ်တၫ် လၢတသးလီတၫ်မုာ်တၫ်ခုၣ်သ့၀ံၤ ထံဖိကီၫ်ဖိကမျၢၫ်အကျါတၫ်လီၤမုၫ်လီၤဖးအိၣ်ထီၣ်သ့အဂ့ၫ်စ့ၫ်ကီး SIF, ASECC ဟ့ၣ် ပလီၫ်၀ဲလီၤ.
အလီၫ်ခံ သုးကီၣ်ကးခိၣ်နၫ်တဖၣ်လၢမၤကမၣ်တ့ၫ်ကွီၫ်မ့ၣ်တဖၣ်အံၤ ကဲထီၣ်ဖိးသဲစးသ့ဒီး ဆီတလဲသုးဆ့ကၤ၀ံၤဟံး န့ၫ်တၫ်လီၫ်လၢထံကီၫ်ခိၣ်နၫ်အလီၫ်သ့ဒီးပှၤလၢမၤကမၣ်တ့ၫ်တၫ်တဖၣ် ပူၤဖျဲးကွံာ်၀ဲလၢအတၫ်မၤကမၣ်တဖၣ်သ့အဂ့ၫ် တဲ၀ဲလီၤ.
၂၀၂၅နံၣ်အပူၤ ပညိၣ်၀ဲလၢကမၤတၫ်ဃုထၢအိၣ်၀ဲဒီးဟီၣ်က၀ီၤတၫ်တဂၢၫ်တကျၢၤအဃိ နီၤဖးလီၤလီၫ်က၀ီၤ၀ံၤ မၤတၫ် ဃုထၢသ့အဂ့ၫ် သုးကီၣ်ကးထုးထီၣ်ဘိးဘၣ်ရၤလီၤ၀ဲလီၤ.ထံကီၫ်ပူၤ ကီၫ်ဆၣ်ခဲလၢာ်ပာ်ဖှိၣ်အိၣ်၀ဲ (၃၃၀)အကျါ,ကီၫ် ဆၣ်(၁၆၁)ဘ့ၣ်အပူၤ မၤတၫ်ဃုထၢကန့ၫ်အဂ့ၫ် ဖဲ၂၀၂၄နံၣ်,လါဒံၣ်စ့ဘၢၣ်(၇)သီအနံၤ တၫ်ဃုထၢခီၣ်မံးရှၢၣ်ဒီးထံရူၫ်ကီၫ် သဲးပၣ်တံၣ်တၫ်ထံၣ်လိာ်သးအပူၤ ခီမံးရှၢၣ်ပှၤပၢၤလီၫ်ဆ့ၣ်နီၤ အူကိၣ်ကိၣ်တဲတ့ၫ်၀ဲလီၤ.
လၢကတီၫ်အံၤ ကီၫ်ခီဒီးကီၫ်ဆၣ်(၁၃)ဘ့ၣ်အပူၤ သုးဂ့ၫ်၀ီတၫ်သဘံၣ်သဘုၣ်ကဲထီၣ်ဒီးသုးကီၣ်ကး၀ံၤ သုးဟံးန့ၫ်ဆူၣ် ထံကီၫ်တၫ်စိတၫ်ကမီၤ(၄)နံၣ်အတီၫ်ပူၤ ကီၫ်ပူၤပှၤလီၫ်အိၣ်ကမှံဘၣ်အိၣ်ထီၣ် (၃.၅)ကကွဲၫ်အဂ့ၫ် ဖဲလါဖ့ၤဘြူၤအါရံၤ (၁၉)သီအနံၤန့ၣ် (UNOCHA) ထုးထီၣ်ပာ်ဖျါ၀ဲလီၤ.ကီၫ်ပယီၤပူၤ ၀့ၫ်ခဲလၢာ်(၃၃၀)အကျါ သုးကီၣ်ကးန့ၣ် ပၢဆှၢ၀ဲန့ၫ် ဒၣ်ထဲ (၁၀၇)၀့ၫ်လီၤအဂ့ၫ် ဖဲလါဖ့ၤဘြူၤအါရံၤ(၁၇)နံၤန့ၣ် NUGပဒိၣ် ပာ်ဖျါ၀ဲလီၤ.
သုးကီၣ်ကးန့ၣ် မၤတၫ်ဃုထၢအခွဲးတအိၣ်ဘၣ်အဂ့ၫ်စ့ၫ်ကီး ဒီကလုာ်ဃူဖိးပဒိၣ်(NUG)ဒီးဒီကလုာ်တၫ်ဃူတၫ်ဖိး တၫ်ကူၣ်လိာ်တၢၣ်ပီၣ်ကီၣ်ကး(NUCC)န့ၣ် ဖဲ၂၀၂၄နံၣ် လါဒံၣ်စ့(၂၄)သီအနံၤန့ၣ် ထုးထီၣ်ဘိးဘၣ်ရၤလီၤ၀ဲန့ၣ်လီၤ.
Ref: Mizzima
