လါဖ့ၤဘြူၤအါရံၤ(6)သီ, ၂၀၂၅နံၣ်
လၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဖျၢၣ်ဆူၣ်ချ့ကရၢ(WHO)ပူၤ အမဲရကၤဟးထီၣ်ကွံာ်အဃိ ကရၢအ၂၀၂၆-၂၀၂၇နံၣ်အဂီၫ် စ့ပာ်ကီၤန့ၣ် တၫ်မၤလီၤစှၤအီၤ ဒီၣ်လၣ်အကကွဲၫ်(၄၀၀)သ့အဂ့ၫ် မီၫ်သီမီၫ်လါဂ့ၫ်ခီၣ်ထံးတၫ်ကစီၣ်စံး၀ဲန့ၣ်လီၤ.
အမဲရကၤန့ၣ် မ့ၫ်ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဖျၢၣ်ကရၢ အပှၤမၤစၢၤတၫ်လၢအဒိၣ်ကတၢၫ်တဂၤ၀ံၤ ဖဲလါယနူၤအါရံၤအပူၤ ပှၤလၢကဲ ထီၣ်ကီၫ်ခိၣ် ဒီနၢၣ်ထရၢးပဒိၣ်အစိၤ ဆဲးလီၤစုမုၫ်ကျၢၫ်လၢ ကဟးထီၣ်လၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဖျၢၣ်ဆူၣ်ချ့ကရၢအပူၤန့ၣ်လီၤ. ကရၢအစ့ပာ်ကီၤဒီးတၫ်ဂ့ၫ်အဂၤအဂီၫ် မၤတၫ်အိၣ်ဖှိၣ်တတီၤဖဲ ကီၫ်စွံးစလၣ်,၀့ၫ်ကၠၣ်နံၣ်ဘၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ.
ကရၢအတၫ်ဖံးတၫ်မၤအဂီၫ် ခံနံၣ်အတီၫ်ပူၤ စ့ပာ်ကီၤန့ၣ် တၫ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤ ဆှၢနုာ်၀ဲလၢ ကမၤစှၤလီၤ၀ဲ (၄.၉)ဘံၣ်လံၣ်ယၣ်၀ံၤ အပူၤကွံာ်တယာ်ဃး၀ဲတခီမ့ၫ်၀ဲ ဒီၣ်လၣ် (၅.၃) ဘံၣ်လံၣ်ယၣ်န့ၣ်လီၤ.ပှၤမၤစၢၤဆီၣ်ထွဲကျိာ်စ့အအါကတၢၫ် ဟးထီၣ်လၢကရၢပူၤအဃိ ကဖံးမၤတၫ်ဒ်ညီနုၫ်အသိး တမ့ၫ်ကသ့ဘၣ်အဂ့ၫ် ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဖျၢၣ်ဆူၣ်ချ့ကရၢတဲ၀ဲလီၤ.
လၢကတီၫ်အံၤ တၫ်ပတုာ်ဃး တၫ်ကိးပဒိၣ်ပှၤမၤတၫ်ဖိအသီအဂီၫ်,တၫ်ကဒီၣ်တဲာ်ကွံာ် တၫ်လဲၤထီၣ်က့ၤလီၤအပှ့ၤ ကလံၤအဂီၫ်ဒီးတၫ်ကမၤစှၤလီၤ တၫ်လၢာ်ဘူၣ်လၢာ်စ့ၤအဂီၫ် နဲၣ်လီၤဃာ်ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ်အဂ့ၫ် ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဖျၢၣ်ဆူၣ်ချ့ကရၢခိၣ် တဲးဒရိး(Tedros) တဲ၀ဲလီၤ.
အမဲရကၤဟးထီၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဖျၢၣ်ဆူၣ်ချ့ကရၢအပူၤန့ၣ် ကဲထီၣ်တၫ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးလၢ ထံကီၫ်လၢဂုၤထီၣ် ပသီထီၣ်အဖၢမုၫ်တဖၣ်အပူၤ လၢတၫ်ဒုးလီၤပှီၫ်ကွံာ် တၫ်ဆါတၫ်ဘၣ်ကူဘၣ်ဂာ်တၫ်ဖံးတၫ်မၤဒီး တၫ်အိၣ်သး လၢအဂၤတဖၣ်အဃိ ဘၣ်ဒိ၀ဲကရၢအတၫ်ဖံးတၫ်မၤတဖၣ်သ့အဂ့ၫ် တၫ်ဘၣ်ယိၣ်ဘၣ်ဘှီတဖၣ်အိၣ်၀ဲလီၤ.
ဒီၣ်နၢၣ်ထရၢးန့ၣ် လၢကတီၫ်အံၤ ထံဂုၤကီၫ်ဂၤတၫ်ဆၣ်ထွဲမၤစၢၤတဖၣ် ပတုာ်ကွံာ်၀ဲအသီ(၉၀)၀ံၤ တၫ်ဟ့ၣ်တၫ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤတဖၣ်န့ၣ် ကက့ၤပဲာ်ထံနီၤဖးကဒါက့ၤ၀ဲအဂ့ၫ် တဲ၀ဲလီၤ.ဒ်န့ၣ်အသိး လၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီတဖျၢၣ် ကိးမုၫ်နံၣ်ဒဲး အမဲရကၤထံဂုၤကီၫ်ဂၤတၫ်ဂုၤထီၣ်ပသီထီၣ်၀ဲၤကျိၤလၢဟ့ၣ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤ ဒီၣ်လၣ်လၢအဘံၣ် လံၣ်ယၣ်တဖၣ်အံၤ တၫ်ကကးတံာ်ကွံာ်အီၤအဂီၫ် ဂဲၤလိာ်၀ဲအဂ့ၫ် ပဒိၣ်ကံၫ်စီ၀ဲၤကျိၤ ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါ အံၣ် လိၣ်မၢး(စ်)ထုးထီၣ်တဲဖျါ၀ဲလီၤ.
Ref: VOM
