လါယနူၤအါရံၤ(၂၃)သီ,၂၀၂၅နံၣ်
ရၢၫ်ခၢၣ်ကီၫ်စဲၣ်,၀့ၫ်စံးတွ့ၣ်အပူၤ တၫ်ဖံးတၫ်ညၣ်ဒီးပနံာ်အပှ့ၤကလံၤတဖၣ် ဒိၣ်ထီၣ်တလၢအခၢးအဃိ ပှၤအါတက့ၫ် ဘၣ်အီၣ်မ့ၤချီလံအဂ့ၫ် တၫ်သ့ၣ်ညါဘၣ်လၢလီၫ်က၀ီၤဖိတဖၣ်အိၣ်လီၤ.
ပှၤလၢအီၣ်ဘၣ်မ့ၤဒီးအီၣ်ဘၣ်၀ဲလီၤ.ပှၤလၢအီၣ်၀ဲတန့ၫ်ဘၣ်တဖၣ်ဒု ဘၣ်လဲၤအီၣ်၀ဲလၢသီခါဖၠၣ်လီၤ. မ့ၫ်တ အိၣ်ဘၣ်န့ၣ် တအီၣ်ဘၣ်ဘၣ်.လၢ(၁)သီအတီၫ်ပူၤ ပှၤဖီၣ်ဖိဟံၣ်တဒူၣ် အတၫ်အီၣ်တၫ်လၢာ်ဘူၣ်လၢာ်စ့ၤ လၢာ်၀ဲ(၂ကလး)ကၠးညါလီၤ.တၫ်န့ၣ်မးတၫ်ဖံးတၫ်ညၣ်တပာ်ဒံးဘၣ်.ဟံၣ်အါတက့ၫ် ဘၣ်ချီအီၣ်မ့ၤချီအိၣ်၀ဲ လီၤ.ပှၤတၫ်ဖံးတၫ်မၤတအိၣ်နီတဂၤဘၣ်.သုးကီၣ်ကးအသုး လူၤဖီၣ်တၫ်အါအဃိ ပှၤမၤတၫ်စ့ၫ်ကီးတန့ၫ် ဘၣ်.ပှၤဘၣ်ဃ့အီၣ်တၫ်အိၣ်အါထီၣ်အဂ့ၫ်”၀့ၫ်စံးတွ့ၣ် ဂ့ၫ်ခီၣ်ထံးတၫ်ကစီၣ်တဂၤတဲ၀ဲလီၤ.
အခဲအံၤန့ၣ် လၢ၀့ၫ်စံးတွ့ၣ်အပူၤ မဲးတလဲး(၁)ပီၫ် ၁ကလီၢ်၂ကလးကၠး,ကျီၫ်ညၣ်(၁)ပိၫ် ၈ကလးကၠး တုၤ ၉ကလးကၠး,ထီးညၣ် ၇ကလးကၠး,ဟု(၁)ထၢၣ် ၂ကလီၢ်ကၠး တုၤ ၂ကလီၢ်၅ကလးကၠး,ပသၢ၀ါ(၁)ပီၫ် ၁ကလး၇ကထိကၠး,ဆီဒံၣ်(အဆံး) (၁)ဖျၢၣ် ၁,၁၀၀ကၠး,အဒိၣ်(၁)ဖျၢၣ် ၁,၂၀၀ အပှ့ၤကလံၤဒိၣ်ထီၣ်၀ဲလီၤ.
ပှၤလၢအီၣ်တၫ်ဖံးတၫ်ညၣ်န့ၫ်တဘျီတခီၣ်ဒၣ်လဲၣ် ဃုဆီစ့ၫ်ကီးတဘၣ်ဘၣ်.တၫ်ဖံးတၫ်ညၣ် မ့ၫ်တအိၣ်ဟဲလၢ ၀့ၫ်တကူၣ်ဘၣ်န့ၣ် တအီၣ်ဘၣ်ဘၣ်. ပှ့ၤတန့ၫ်လၢၤဘၣ်. တဘျီတခီၣ်မ့ၫ်အဲၣ်ဒိးတီၣ်၀ဲလၢကဘီယူၤမးဒီး ဟဲစိာ်၀ဲလီၤ.တၫ်ဖံးတၫ်ညၣ်တဖၣ်န့ၣ် တအိၣ်ဆးဆ့ၣ်ဒ့ၣ်ဘၣ်ဒီးကၤထီၣ်၀ဲလီၤ. ပနံာ်အပှ့ၤကလံၤဒိၣ်ထီၣ်တ လၢအခၢး,ကဘီလၢဟဲနုာ်လီၤတအိၣ်အါအါလၢၤဘၣ်.တဘျီတခီၣ်ဟဲနုာ်လီၤ၀ဲ(၁)ခိၣ်ဒီးတဒ်သိးအပူၤကွံာ် ဟဲနုာ်လီၤလွံၫ်ခိၣ်ယဲၫ်ခိၣ်လၢၤဘၣ်အဂ့ၫ် ပှၤစံးတွ့ၣ်၀့ၫ်ဖိတဖၣ်တဲ၀ဲလီၤ.
ချံးစဲးဖီၣ်ညၣ်(၁)ခိၣ်န့ၣ် ဘၣ်ဟ့ၣ်၀ဲသုးကီၣ်ကး အကလီၢ်(၁၀)ကၠဒီး တုၤ (၁,၅)ကလီၢ်ကၠး ဒ်တၫ်န့ၫ်ဖီၣ်ညၣ် ခွဲးယာ်က့ၫ်ဂီၤအသိးအဃိ ပနံာ်(ထံ)ညၣ်သဒီၣ်တဖၣ်စ့ၫ်ကီး အပှ့ၤကလံၤဒိၣ်ထီၣ်အဂ့ၫ် လီၫ်က၀ီၤဖိတဖၣ် တဲ၀ဲလီၤ.
ပနံာ်အပှ့ၤကလံၤဘၣ်ဒိၣ်ထီၣ်ဒ်သိးအံၤ တၫ်ဂ့ၫ်ခီၣ်ထံးန့ၣ် မ့ၫ်သုးကီၣ်ကး အတၫ်ကးတံာ်ဃာ်တဖၣ်, ထံရူၫ် ကီၫ်သဲးတၫ်သဘံၣ်သဘုၣ်တဖၣ်အဃိ ဒိးသန့ၤထီၣ်အသးလၢ တၫ်ပၢဆှၢထံကျဲန့ၫ်ထဲလဲၣ်အဖီခိၣ် ကဘီ တီၣ်ပနံာ်လၢတဘၣ်ထွဲဒီးပဒိၣ်တဖၣ် ကန့ၫ်တၫ်ပျဲအဂီၫ် တၫ်ဆၢကတီၫ်ယံာ်၀ဲအဃိအဂ့ၫ် ပှၤကူၣ်လဲၫ်မၤကၤ တၫ်ဖိတဖၣ် တဲ၀ဲလီၤ.
“တၫ်အီၣ်သံသိတဖၣ်န့ၣ် အါတက့ၫ် လဲၤ၀ဲဒီးကဘီယူၤလီၤ.လၢကဘီတခီ တလီၤတံၫ်ဘၣ်.ကဘီတခိၣ်န့ၣ် အစှၤကတၢၫ် ၁၅သီ (၁)ဘျီ,အခဲအံၤန့ၣ်တဲ၀ဲလၢ တဟ့ၣ်လီၤလံာ်တၢ်ပျဲဒံးဘၣ်.အိၣ်တလါဃၣ်ဃၣ်လံ တပျဲဟးထီၣ်၀ဲဒံးဘၣ်.ညီနုၫ်(၁)လါ တခိၣ်ခံခိၣ် တုၤလၢလွံၫ်ခိၣ်,အစှၤကတၢၫ်ဟးထီၣ်ခံခိၣ်လီၤ.”
ထံရူၫ်ကီၫ်သဲးတၫ်အိၣ်သးမ့ၫ်တဂ့ၤန့ၣ် ကဘီဟဲတန့ၫ်ဘၣ်.ကွၫ်၀ဲလၢ ထံကျဲတၫ်ဒိၣ်စိန့ၫ်ထဲလဲၣ်အဖီၣ်၀ံၤမးဒီး ပျဲ၀ဲလီၤ,၀့ၫ်စံးတွ့ၣ်ဒီး၀့ၫ်ကၠီးဖၠူၣ်န့ၣ် ဃံးဒိၣ်မးအဂ့ၫ်”ပှၤကူၣ်လဲၫ်မၤကၤတၫ်ဖိတဂၤတဲ၀ဲလီၤ.
ကဘီတီၣ်ပနံာ်တဖၣ် ကန့ၫ်တၫ်ပျဲအဂီၫ် ရၢၫ်ခၢၣ်ကီၫ်စဲၣ်ပဒိၣ်န့ၣ် ဘၣ်တီၣ်ထီၣ်န့ၫ်၀ဲလံာ်၀ံၤ လံာ်တၫ်ပျဲလၢန့ၣ်ပၠံၣ်ဒီၣ် မ့ၫ်လီၤမးဒီး ၀့ၫ်တကူၣ် တၫ်ဘံၣ်တၫ်ဘၢဂ့ၫ်၀ီဒီးကီၫ်ဆၢဂ့ၫ်၀ီကိတိာ်န့ၣ် ဟ့ၣ်တၫ်ပျဲသ့လီၤ.
ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့ စးထီၣ်ဖဲအပူၤကွံာ် လါဒံၣ်စ့ဘၢၣ်န့ၣ် န့ၣ်ပၠံၣ်ဒီၣ် ပဒိၣ်ဘၣ်မူဘၣ်ဒါလၢဘၣ်ထွဲတဖၣ် တဟ့ၣ်တၫ်ပျဲလၢ ပနံာ်ကဘီတဖၣ် ကလဲၤဆူ ၀့ၫ်စံးတွ့ၣ်ဘၣ်အဃိ ကဘီတဖၣ် ဘၣ်အိၣ်ဒံးဒၣ်လၢ ၀့ၫ်တကူၣ်လီၤအဂ့ၫ် ပှၤကူၫ်လဲၫ်မၤကၤတၫ်ဖိတဖၣ် တဲ၀ဲလီၤ.
၀့ၫ်စံးတွ့ၣ်လၢ ပှၤလီၫ်က၀ီၤဖိဂ့ၫ်ခီၣ်ထံးတၫ်လိၣ်ဘၣ် လၢတၫ်ဘၣ်ဒိးသန့ၤထီၣ်အသးလၢ ကလံၤကျါဒီးထံ ကျဲအံၤ ကဘီလၢတဘၣ်ထွဲဒီးပဒိၣ်န့ၣ် ဖဲ၂၀၂၄နံၣ် လါအီကူးအပူၤ တၫ်တဟ့ၣ်တၫ်ပျဲလၢ ကအိၣ်ပတုာ် ဖဲ၀့ၫ်စံးတွ့ၣ်ဘၣ်၀ံၤ ဖဲလါနိၣ်၀့ဘၢၣ်အပူၤန့ၣ် ဟ့ၣ်က့ၤတၫ်ပျဲအဂ့ၫ် လီၫ်က၀ီၤဖိတဖၣ် တဲ၀ဲလီၤ.
၀့ၫ်စံးတွ့ၣ်လၢ ပှၤနီၫ်ဂံၫ်အိၣ်လၢအကလီၫ်အံၤ ၀့ၫ်အသၢပူခံပူန့ၣ် ကီၫ်စဲၣ်ပူၤတၫ်ဒုးတၫ်သဘံၣ်သဘုၣ်တဖၣ် အဃိ ပှၤ၀့ၫ်ဖိတဖၣ် ဘၣ်လဲၤဃ့ၫ်ပူၤဖျဲးအသး လၢ၀့ၫ်အဂၤတဖၣ်၀ံၤ ပှၤအိၣ်တ့ၫ်လၢ၀့ၫ်ပူၤတဖၣ်န့ၣ် မ့ၫ်ပှၤ လၢကျိာ်စ့တအိၣ်တဖၣ်ဒီး ဘၣ်အိၣ်တ့ၫ်၀ဲအဂ့ၫ် ပှၤ၀့ၫ်ဖိတဖၣ်တဲ၀ဲလီၤ.
သုးကီၣ်ကးအကပၤ လၢ၀့ၫ်စံးတွ့ၣ် ကတီၤဃး သုးတၫ်အိၣ်ခိးသဂၢၫ်ခီၣ်ဆၢ အကထြၢတဖၣ်အကထြၢ၀ံၤ ရၢၫ်ခၢၣ်သုးမုၫ်ဒိၣ်(AA) ဟဲနုာ်လီၤဆူ၀့ၫ်ပူၤသုတန့ၫ်အဂီၫ် လၢကတီၫ်အံၤ ၀့ၫ်ချၢတၫ်လီၫ်၀း၀း ခး၀ဲဒီးကျိဖးဒိၣ်, တ့ၫ်လီၤမ့ၫ်ပိၫ်ဒီးကဘီယူၤတဖၣ်အိၣ်၀ဲအဂ့ၫ် လီၫ်က၀ီၤဖိတဖၣ်တဲ၀ဲလီၤ.
ရၢၫ်ခၢၣ်သုးမုၫ်ဒိၣ်(AA)စ့ၫ်ကီး ၀့ၫ်စံးတွ့ၣ် ထံကျဲတၫ်လီၫ်တနီၤန့ၣ် တၫ်အိၣ်သးအိၣ်လၢကးတံာ်ဃာ်၀ဲန့ၫ်အဂ့ၫ် သုးဂ့ၫ်၀ီတၫ်ကစီၣ်တဖၣ်အဖီခိၣ် တၫ်သ့ၣ်ညါဘၣ်လီၤ.
Ref: Mizzima
