တၢ်ကဒုးလီၤပှီၢ်ကွံၥ် ကၠါဖၠးတၢ်ဖံးတၢ်မၤအဂီၢ် ကပၥ်ဖှိၣ်မၤသကိးတၢ်ဒီးမဲခီၣ်ဟီၣ်က၀ီၤထံကီၢ်တဖၣ်အဂ့ၢ် တရူးတဲ၀ဲ

လါယနူၤအါရံၤ(၂၃)သီ,၂၀၂၅နံၣ်

၂၀၂၅နံၣ်, လါယနူၤအါရံၤ(၂၁)သီအနံၤန့ၣ် တရူးမီၢ်သီ၀ဲၤဒၢးဘၣ်ထွဲကီၢ်ပယီၤ ထုးထီၣ်ပၥ်ဖျါ၀ဲလၢ တၢ်ကဒုးလီၤပှီၢ်ကွံၥ် ကၠါဖၠးတၢ်ဖံးတၢ်မၤဒီးတဖိးသဲစးတၢ်ဆါတၢ်ပှ့ၤစုက၀ဲၤကျိချံပှၥ်သၣ်အဂီၢ် ကမၤ၀ဲ တၢ်ကိးအီၤလၢ” စ့ၣ်ယီၣ်” ဒုးယၤရဲၣ်ကျဲၤတခါအဂီၢ်  ကပၥ်ဖှိၣ်မၤသကိးတၢ် ဒီး မဲခီၣ်ဟီၣ်က၀ီၤထံကီၢ်(၆)ဘ့ၣ်အဂ့ၢ် န့ၣ်လီၤ.

တၢ်ယူၢ်န့ၢ်အမံၤလၢ”စ့ၣ်ယီၣ်”ဒုယၤရဲၣ်ကျဲၤအံၤဒ်သိးပညိၣ်ကဒုးလီၤပှီၢ်ကွံၥ်အိၣ်လဲတၢ်လံၣ်တၢ်လီကျိၥ်စ့ကဲ(ကၠါဖၠး)ဒီးတဖိးသဲစးတၢ်ဆါတၢ်ပှ့ၤစုက၀ဲၤကျိချံပှၥ်သၣ်တဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

ကီၢ်တရူး, ကူၣ်မ့၀့ၢ်ပူၤ လါယနူၤအါရံၤ(၂၁)သီအနံၤန့ၣ် မဲခီၣ်-လၣ်ခၠါ သဲစးတၢ်ဒိၣ်စိအဂီၢ် တၢ်ပၥ်ဖှိၣ်မၤသကိးစ့ၣ်တၣ်(LMLECC) မၤ၀ဲတၢ်တၢၣ်ပီၣ်တဲသကိး ဘၣ်ထွဲတၢ်ပဲၥ်ထံနီၤဖးက့ၤ” စ့ၣ်ယီၣ်” ဒုးယၤရဲၣ်ကျဲၤလၢ တၢ်မၤတ့ၢ်လၢအပူၤကွံၥ်တဘျီအဂ့ၢ် ပၥ်ဖျါဃၥ်၀ဲလၢ လံၥ်ပၥ်ဖျါအပူၤန့ၣ်လီၤ.

တၢ်တၢၣ်ပီၣ်တဲသကိးအပူၤ ခၣ်ဘီဒံယါ, တရူး,လၣ်အိၣ်, ပယီၤ, ကၠီၣ်တဲၣ်ဒီး ဘံးယဲးနၣ်ထံကီၢ်တဖၣ် အထံလီၢ်ကီၢ်ပူၤကိတိၥ်၀ဲၤကျိၤ ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ် ဟဲထီၣ်၀ဲအဂ့ၢ် စံး၀ဲန့ၣ်လီၤ.

ဘၣ်ထွဲးဒီး တရူးကမၤ၀ဲ “စ့ၣ်ယီၣ်”ဒုးယၤရဲၣ်ကျဲၤအဖီခိၣ် ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်-ကညီဒီကလုၥ်စၢဖှိၣ်ကရၢ, ပှၤကတိၤတၢ်ပၢ ပဒိၣ်စီၤတီနံ စံး၀ဲဒ်အံၤန့ၣ်လီၤ.

“လီၤဆီဒၣ်တၢ် တရူးမီၢ်သီတဖၣ် ထုးထီၣ်ဒုးသ့ၣ်ညါ၀ဲဒၣ်လၢ တၢ်ကဒုးမၤဟးဂီၤကွံၥ်၀ဲဒၣ် တၢ်လံၣ်အီၣ်လီအီၣ်ကျိၥ်စ့တၢ်ဂ့ၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် ပထံၣ်ဘၣ်လၢတၢ်ကစီၣ်အဖီခိၣ်လီၤ. ပတသ့ၣ်ညါလီၤတံၢ်နီတမံၤဘၣ်. ဒီးတၢ်မၤလၢအ၀ဲသ့ၣ်ကမၤ၀ဲဒၣ်စ့ၢ်ကီးန့ၣ် တဟဲတၢၣ်ပီၣ်ဒီးပှၤဘၣ်အဃိ ပတသ့ၣ်ညါလီၤတံၢ်လီၤဆဲးဘၣ်. မ့ၢ်တၢ်လၢပထံၣ်ဘၣ်လၢတၢ်ကစီၣ်အဖီခိၣ်လီၤ. မ့မ့ၢ်တခီ ပအိၣ်ဒီးပသနူလီၤတံၢ်လီၤဆဲးလၢ တၢ်မၤဒ်အံၤတကလုၥ်န့ၣ် မ့ၢ်၀ဲဒၣ်အထီဒါလိၥ်သးဒီး ပ၀ဲဒၣ်ကျဲသနူဃိသးဒီးပတတူၢ်လိၥ်ဆီၣ်ထွဲနီတစဲးဘၣ်. ပတတူၢ်လိၥ်လ့ၤတက့ၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. အ၀ဲသ့ၣ်ကမၤ၀ဲသ့ၣ်တဖၣ်နၥ်က့န့ၣ် မ့ၢ်မၤ၀ဲဒၣ်ထဲ အနီၢ်ကစၢ်ဒီးထံကီၢ်လၢအိၣ်ဘူးလိၥ်သးန့ၣ် မၤ၀ဲသ့န့ၣ်လီၤ. ပ၀ဲဒၣ်သ့ၣ်တဖၣ်တခီ ပအိးထီၣ်ကျဲလၢ အ၀ဲသ့ၣ်ကဖီၣ်လိၥ်စုမၤသကိးတၢ်ဒီးပှၤအဖီခိၣ်ဒီး ပတဲဘၣ်လံတဘျီဘျီခံဘျီဘျီလံ နၥ်က့ဒီးပတနၢ်ဟူဘၣ်လၢ အ၀ဲသ့ၣ်အအိၣ်နီတမံၤဒံးဘၣ်. တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤန့ၣ် ပတဲလီၤဆီတသ့ဘၣ်.”အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.

တကးဘၣ် တၢ်မၤဖျါထီၣ်န့ၢ်၀ဲ ကွီၢ်မ့ၣ်(၁၆၀)ခါလၢဘၣ်ထွဲအိၣ်လဲတၢ်လံၣ်တၢ်လီတဖၣ်၀ံၤ တၢ်ဖီၣ်န့ၢ်၀ဲ ပှၤမၤကမၣ်တၢ်ဖိ(၇)ကလးဘျဲၣ်အသိး တၢ်မၤပူၤဖျဲးထီၣ်န့ၢ် ကမျၢၢ်(၁၆၀)ဂၤအဂ့ၢ် တရူးစံး၀ဲန့ၣ်လီၤ.

ဒီးတကတီၢ်ဃီ အိၣ်လဲတၢ်လံၣ်တၢ်လီကျိၥ်စ့(ကၠါဖၠး)တၢ်ဖံးတၢ်မၤတဖၣ်အပူၤ ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်ခိၣ်နၢ်တဖၣ်စ့ၢ်ကီးပၥ်ဃုၥ်ပၥ်ဂီၤမၤသကိးတၢ်အဂ့ၢ် တၢ်ပဲၥ်အၢပဲၥ်သီတဖၣ်စ့ၢ်ကီးဒိၣ်ထီၣ်၀ဲ အဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ.

ဘၣ်ထွဲဒီးတၢ်ဂ့ၢ်အံၤအဖီခိၣ် ပဒိၣ်စီၤတီနံ စံး၀ဲလၢ” ဒ်ပတဲတ့ၢ်လၢထးအသိးလီၤ. ပအိၣ်ဒီးပကျဲသနူလီၤတံၢ်လီၤဆဲးလၢ ပထီဒါတၢ်ဂ့ၢ်သ့ၣ်တဖၣ်ဃိသးဒီး တၢ်ပဲၥ်အၢပဲၥ်သီလၢ ပၥ်ဃုၥ်ပၥ်ဂီၤဒ်န့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် ပတသ့ၣ်ညါစ့ၢ်ကီးဘၣ်. မ့ၢ်တၢ်လၢပတူၢ်လိၥ်တသ့ဘၣ်အဃိဒီး ပတဲလၢ ပတူၢ်လိၥ်တသ့ဘၣ်အဖီခိၣ်ဒီး မ့ၢ်တၢ်အိၣ်ဆၢထၢၣ်လၢအိၣ်၀ဲဒၣ် ဂၢၤ၀ဲကျၢၤ၀ဲဒီး မ့ၢ်တၢ်ထီဒါလၢ ပှၤကညီတၢ်ဖံးတၢ်မၤသ့ၣ်တဖၣ်လၢ ပဟီၣ်က၀ီၤဂ့ၤဒီးတကဲဘျူးကဲဖှိၣ်၀ဲဒၣ်လၢ ပထံဖိကီၢ်ဖိကမျၢၢ်အဂီၢ်ဘၣ်ဃိသးဒီး လ့ၤတက့ၤပတူၢ်လိၥ်အီၤတသ့ၣ်ဘၣ်”အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.

လံၥ်ပၥ်ဖျါအပူၤ တရူးပဒိၣ်ဃ့ထီၣ်ဃၥ်၀ဲလၢ မုၢ်ထီၣ်ကလံၤထံးအ့ရှၢထံကီၢ်တဖၣ်တခီ ကဟံးန့ၢ်ဂ့ၢ်၀ီဘၣ် အိၣ်လဲတၢ်လံၣ်တၢ်လီကျိၥ်စ့ဒီးအိၣ်လဲတၢ်လိၣ်ခိၣ်လိၣ်ကွဲတၢ်ဖံးတၢ်မၤတဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

ဘၣ်ထွဲဒီးတၢ်လံၣ်တၢ်လီကျိၥ်စ့(ကၠါဖၠး)တၢ်ဖံးတၢ်မၤတဖၣ်အပူၤ ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်ခိၣ်နၢ်တဖၣ် ပၥ်ဃုၥ်မၤသကိးတၢ်အဂ့ၢ်န့ၣ် သုးကီၣ်ကးတပၤစ့ၢ်ကီး ပဲၥ်အၢပဲၥ်သီဃၥ်၀ဲ အိၣ်၀ဲန့ၣ်လီၤ.

တၢ်ဂ့ၢ်အီၤအဖိခိၣ်န့ၣ် ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်-ကညီဒီကလုၥ်စၢဖှိၣ်ကရၢ, ပှၤကတိၤတၢ်ပၢ ပဒိၣ်စီၤတီနံ တဲခီၣ်ဆၢက့ၤ၀ဲဒ်အံၤန့ၣ်လီၤ.

“ လၢသုးမီၤစိရီၤတဖၣ်န့ၣ်မီၢ် အ၀ဲသ့ၣ်တအၢၣ်လီၤတူၢ်လိၥ်အတၢ်ကမၣ်နီတဘျီဘၣ်န့ၣ် ပသ့ၣ်ညါလံ. အဃိသးဒီးဖဲအသီ(၂၀)အနံၤန့ၣ် အ၀ဲသ့ၣ်ထုးထီၣ်၀ဲဒၣ်စ့ၢ်ကီး လံၥ်ရၤလီၤတဘ့ၣ်လၢ ဘၣ်ဃးတၢ်လံၣ်လီအီၣ်ကျိၥ်စ့တၢ်ဖံးတၢ်မၤတဖၣ်န့ၣ် ထံကီၢ်လၢအိၣ်ဘူးဒီးပှၤတဘ့ၣ် ခီပညီကၠီၣ်တဲၣ်သ့ၣ်တဖၣ် ပၥ်ဃုၥ်ပၥ်ဂီၤမၤသကိးတၢ်ဒီးပှၤအၢပှၤသီတဖၣ်ဃိသးဒီး ပသ့ၣ်ညါလၢအ၀ဲပၥ်ဒ့ၣ်ပၥ်ကမၣ် ကၠီၣ်တဲၣ်ဒ်န့ၣ်မီၢ်. နၥ်က့ဒီးလၢခံစှၤသီဒီးပၥ်ဖျါ၀ဲစ့ၢ်ကီးလၢ ကပၥ်ဖှိၣ်မၤသကိးတၢ်ဒီးကၠီၢ်တဲၣ်လၢ တၢ်ဒုးလီၤပှီၢ်ကွံၥ် ပှၤလံၣ်အီၣ်လီအီၣ်သ့ၣ်တဖၣ်ဃိသးန့ၣ် အ၀ဲသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် တဲတၢ်လၢလီၤခံတမၠိဒီးလီၢ်ခံန့ၣ်မၤတၢ်တမၠီဒီး ခိၣ်ခိၣ်ခံခံတဂၢၤတကျၢၤနီတဘျီဘၣ်ဒီး တမ့ၢ်ပှၤတဖၣ်လၢတအိၣ်ဒီးကျဲသနူလီၤတံၢ်လီၤဆဲးဘၣ်. မၤဖဲမိၣ်သးမၤလီၤမီၢ်. အဃိသးဒီး တလိၣ်လၢကမၤလၢၥ်ဂီၤဆၢကတီၢ်လၢ အ၀ဲသ့ၣ်တဖၣ်ဘၣ်. တၢ်လၢအ၀ဲသ့ၣ်တဲတၢ်တဖၣ်စ့ၢ်ကီး တမ့ၢ်လၢအမ့ၢ်အတီဘၣ်န့ၣ် ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်ညါသ့ၣ်ညါလံဃိသးဒီး ပ၀ဲသ့ၣ်တဖၣ်ဒု တလိၣ်လၢပမၤတံၥ်တၢ်ပသးလၢ တၢ်ဂ့ၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အဖီခိၣ်ဘၣ်.တၢ်မၤလၢပဘၣ်မၤန့ၣ် ပကမၤအီၤလီၤ. တၢ်မၤအမိၢ်ပှၢ်န့ၣ်မ့ၢ်ဒၣ် တၢ်ဒုးလီၤပှီၢ်ကွံၥ် သုးမီၤစိရိၤလၢအၢသီလၢမၤဟးဂီၤကွံၥ် ပထံကီၢ်ဒီတဘ့ၣ်ညါအံၤလီၤ”အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.

လၢန့ၣ်အမဲၥ်ညါ ၂၀၂၅နံၣ်, လါယနူၤအါရံၤ(၂၀)သီအနံၤန့ၣ် ဖဲၣ်ဒရၢၢ်ဒံၣ်မိၣ်ကခြ့ၣ်စံၣ်ဂံၢ်ဘါကရူၢ်တဖၣ်စ့ၢ်ကီး ဘိးဘၣ်ရၤလီၤ၀ဲလၢ သုးကီၣ်ကးအစုတီၤဖီလၥ် သုးခိးကီၢ်ဆၢ, ဂၢၤကီၢ်သုးဒီးသိၣ်မှံကရၢတဖၣ် တပၥ်ဃုၥ်မၤသကိးတၢ်လၢ ဆဲၣ်ဘၣ်ကွီၢ်မ့ၣ်တၢ်ဖံးတၢ်မၤတဖၣ်အပူၤ လိၤလိၤဘၣ်ဆၣ် မၤစၢၤ၀ဲလၢ တၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢဒီးတၢ်တိစၢၤမၤစၢၤတပၤ လိၤလိၤအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.