လါယနူၤအါရံၤ(၆)သီ,၂၀၂၅နံၣ်
ကီၢ်တရူးအပူၤ ခိ၀ံၤ-၁၉တၢ်ဆါတၢ်ဘၣ်ကူဘၣ်ဂၢ်ဝံၤအလီၢ်ခံ ယံၤ(၅)နံၣ်န့ၣ် ဘဲးရဲးတကလုၥ်လၢတၢ်ဘၣ်ကူဘၣ်ဂၢ်ချ့လၢတၢ်ကိးအီၤဒ်အမ့ၢ် HMPV(Human metapneumovirus) အိၣ်ရၤလီၤအသးအဂ့ၢ် CGTNတၢ်ကစီၣ်ပၥ်ဖျါဃၥ်၀ဲန့ၣ်လီၤ.
ဘဲးရဲးလၢအိၣ်ရၤလီၤအသးအံၤ အါတက့ၢ်တၢ်ထံၣ်ဘၣ်အီၤလၢ ကတီၢ်အံၤတၢ်ဂိၢ်ခါအဆၢကတီၢ် ကီၢ်တရူးကလံၤစိးကီၢ်စဲၣ်ဒီတကျိၤ၀ံၤ လီၤဆီဒၣ်တၢ် တၢ်ဆါအံၤအကဲထီၣ်သးအအါကတၢၢ်လၢ ပှၤဖိသၣ်တဖၣ်အဂ့ၢ် တၢ်သ့ၣ်ညါဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဘဲးရဲးအံၤ စးထီၣ်လၢ၂၀၂၄နံၣ်, ဒံၣ်စ့ဘၢၣ်လါတ၀ၣ်န့ၣ် တၢ်ဘၣ်ကူဘၣ်ဂၢ်ဒိၣ်ထီၣ်လၢ ကီၢ်တရူးအပူၤအဃိ ထံဖိကီၢ်ဖိကမျၢၢ်တဖၣ် ဘၣ်ယိၣ်ဘၣ်ဘှီ၀ဲန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ထွဲဒီးတၢ်ဆါကဲထီၣ်သးအဖီခိၣ် တၢ်ဆါဟံၣ်တဖၣ်အပူၤ တၢ်ပၥ်လီၤဃၥ်၀ဲဂ့ၢ်ဂီၢ်အူတၢ်တိၥ်ကျဲၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.ပှၤလၢဘၣ်တၢ်ကူဂၢ်အီၤတဖၣ်အံၤတၢ်ထံၣ်န့ၢ်၀ဲတၢ်ပနီၣ်တဖၣ်ဒ်အမ့ၢ် ခိၣ်မူၤပၥ်ဃုၥ် တၢ်လိၣ်ကိၢ်သွံၣ်ယွၤတၢ်ပနီၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
HMPVအံၤမ့ၢ်ဘဲးရဲးတကလုၥ်လၢ အိၣ်ရၤလီၤတ့ၢ်အသးလၢ အနံၣ်(၆၀)ဘျဲၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်အပူၤ၀ံၤ စးထီၣ်ရၤလီၤအသးအဆၢကတီၢ်န့ၣ် ထဲဒၣ်ပှၤစဲအ့ၣ်ဖိတဖၣ် ထံၣ်န့ၢ်၀ဲအဂ့ၢ် တၢ်ပၢဆှၢရဲၣ်ကျဲၤဒီးတၢ်ဒီသဒၢတၢ်ဆါလီၢ်ခၢၣ်သး၀ဲၤကျိၤ(CDC), ဘဲးရဲးအ့ၣ်စတံၣ်ကၠူး ပှၤဃိထံသ့ၣ်ညါတၢ်ဖိကၠၣ်လ့းရှူး တဲ၀ဲန့ၣ်လီၤ.
တၢ်ဆါတၢ်ဘၣ်ကူဘၣ်ဂၢ်၀ံၤ ယံၤ(၁)နွံအတီၢ်ပူၤန့ၣ် တၢ်ဆါပနီၣ်တဖၣ် ကကိညၣ်ထီၣ်၀ဲကယီကယီအဂ့ၢ် ကၠၣ်လ့းရှူးတဲ၀ဲန့ၣ်လီၤ. တၢ်ဆါတၢ်ဘၣ်ကူဘၣ်ဂၢ်၀ဲၤကျိၤ ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါ ရ၀ၣ်ခၠၣ်ရှါလၢ အိၣ်ဖဲရှၣ်ဟဲ၀့ၢ် ရှ့ၣ်ဟွၣ်တၢ်ဆါဟံၣ် ဟ့ၣ်ပလီၢ်ဃၥ်၀ဲလၢ တၢ်မ့ၢ်တူၢ်ဘၣ် တၢ်ဘၣ်တမုၥ်ဒီး ခိၣ်မူၤန့ၣ် တၢ်သုတမၤတၢ်သမံသမိး HMPVအံၤလၢ နီၢ်ကစၢ်ဒၣ်၀ဲအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်မ့ၢ်တူၢ်ဘၣ် HMPVန့ၣ် အဖျါထီၣ်၀ဲ တၢ်ဆါပနီၣ်တဖၣ်ဒ်အမ့ၢ် ကူး, နါဒ့တံၢ်ဒၢၤ, တၢ်လီၤဘှံးလီၤတီၤ, ကဖူဒီးအပှံၤကလိၤတဖၣ် အိၣ်တမုၥ်တလဲး, တၢ်ဘၣ်တမုၥ်ကဲထီၣ်ဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ်ပၥ်ဃုၥ် ဘၣ်ထွဲတၢ်သါအကလိၤတၢ်ဆါတဖၣ်စ့ၢ်ကီး ကဲထီၣ်သ့န့ၣ်လီၤ.
