လါဖ့ၤဘြူၤအါရံၤ ၂၉သီႇ ၂၀၂၄နံၣ်
ကီၫ်ပယီၤပူၤ အဆိကတၢၫ် ပှၤလၢတီခိၣ်ရိၣ်မဲ တၫ်ဖီၣ်ကမဲကဘီယူၤ(လေယာဉ်ပြန်ပေးဆွဲ)အပူၤ ကညီဒီကလုာ်ဂၢၤသးကရၢ(KNDO) သုးခိၣ်ဒိၣ်ဖိ စီၤကၠီၣ်အ့အံၤ ဖဲအပူၤကွံာ်လါဖ့ၤဘြူၤအါရံၤ(၂၇)သီအနံၤ, ဟါ(၉)နၣ်ရံၣ်အဆၢကတီၫ် သံ၀ဲဖဲ၀့ၫ်တကူၣ်, အကစၫ်အိၣ်ဟံၣ်အဂ့ၫ် တၫ်သ့ၣ်ညါဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
သုးခိၣ်ဒိၣ်ဖိ စီၤကၠီၣ်အ့အံၤ အိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်၀ဲဒၣ်ဖဲ အ့ၣ်ယၣ်၀တံၣ်ကီၫ်ခီ (ဧရာဝတီတိုင်း), အ့ကပူၣ်ကီၫ်ဆၣ်(အင်္ဂပူမြို့နယ်), ကၠိးပ့ၣ်သ၀ီ(ဂျို့ပင်ရွာ)၀ံၤ လၢသံ၀ဲအဆၢကတီၫ် အသးနံၣ်အိၣ်၀ဲ(၁၀၁)နံၣ်လံအဂ့ၫ်တၫ်သ့ၣ်ညါဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
သုးခိၣ်ဒိၣ်ဖိ စီၤကၠီၣ်အ့အံၤ ဖဲအပူၤကွံာ် ၂၀၁၉နံၣ်, လါယနူၤအါရံၤ(၃၁)သီအနံၤ, ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်-ကညီဒီကလုာ်စၢဖှိၣ်ကရၢ, သုးက့နီၫ်ဂံၫ်(၅), မုၫ်တြီၫ်ကီၫ်ရ့ၣ်အပူၤ တၫ်မၤ၀ဲကညီတၫ်ပၢၫ်ဆၢမုၫ်နံၤပှဲၤထီၣ်((၇၀)၀ီတ၀ီ တၫ်ရဲၣ်တၫ်ကျဲၤအခါ လဲၤထီၣ်၀ဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဖဲအပူၤကွံာ် ၁၉၅၄နံၣ်, လါယူၤ(၂၅)သီအနံၤ, တၣ်ကိၣ်တၫ်ကဘီယူၤ(ဒါကိုတာလေယာဉ်)လၢ အိၣ်ဟးထီၣ်၀ဲဒၣ်လၢ ၀့ၫ်တကူၣ်(ရန်ကုန်)ဆူ စ့းတွ့ၣ်(စစ်တွေ)အံၤ သုးခိၣ်ဒိၣ်ဖိ စီၤကၠီၣ်အ့တီခိၣ်ရိၣ်မဲကရၢဖိ တဲပျံၤအီၤလၢ တၫ်ကမၤပိာ်ဖးစုမ့ၣ်ပိၫ်ဒီး တၫ်ဖီၣ်ကမဲကဘီယူၤ(လေယာဉ်ပြန်ပေးဆွဲ)န့ၣ်လီၤ. တၫ်ပညိၣ်ဖီၣ်ကမဲကဘီယူၤလၢ တၫ်ကတီၣ် စုက၀ဲၤတဖၣ်အဂီၫ်န့ၣ်လီၤ.
ပှၤဒိးကဘီယူၤဖိ(၁၄)ဂၤပာ် ကဘီယူၤအံၤ လဲၤစံၣ်လီၤန့ၫ်၀ဲဒၣ်ဖဲ ရခၢၣ်ကီၫ်စဲၣ်(ရခိုင်ပြည်နယ်), ဂွးကီၫ်ဆၣ်(ဂွမြို့နယ်), မဲးခိၣ်(သဲသောင်ပြင်)ဘၣ်ဆၣ် (၂)နၣ်ရံၣ်ဘျဲၣ်အတီၫ်ပူၤ ယူၤ၀့ၤ၀ီၤလူၤဃု၀ဲ အပှၤသုးဖိလၢတၫ်သ့ၣ်ဆၢဖးကတီၫ်အဃိ ကဘီယူၤသိစှၤလီၤဒီး တၫ်သ့ၣ်ဆၢဖးကတီၫ်တပျၣ်ကွံာ်၀ဲအဃိ တၫ်ပညိၣ်လၢ တၫ်ကတီၣ်ကျိဖးဒိၣ်(လက်နက်ကြီး)တၫ်ရဲၣ်တၫ်ကျဲၤတကဲထီၣ်လၢၤဘၣ်ဒီး ပျၫ်ကဒါက့ၤကဘီယူၤန့ၣ်လီၤ.
ဖဲလၢတၫ်ကဲထီၣ်ဆၢကတီၫ် လံာ်တၫ်ကစီၣ်တဖၣ်အပူၤ ကွဲးပာ်ဖျါဃာ်၀ဲလၢ ပဒိၣ်စ့(၇၂၄၀၀၀)ကၠးလၢ ဟဲပာ်ဃုာ်၀ဲဒၣ်လၢ ကဘီယူၤတဖၣ် တၫ်တမျာ်အီၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲ ၁၉၅၉နံၣ်န့ၣ် သုးခိၣ်ဒိၣ်ဖိ စီၤကၠီၣ်အ့ဒီး အကရၢဖိတဖၣ် ဟံး၀ဲတၫ်မုာ်တၫ်ခုၣ်န့ၣ်လီၤ.
တၫ်ဟံးန့ၫ် ပှၤကွဲးလံာ်ဖိ သရၣ်လးသီ(Dip in B.Dh)အလံာ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ် အဆိကတၢၫ် ပှၤလၢဖီၣ်ကမဲကဘီယူၤအလံာ်(ကမ္ဘာ့ပထမဆုံး လေယာဉ်ပြန်ပေးဆွဲမှု စာအုပ်)ဒီး သုးခိၣ်ဒိၣ်ဖိ စီၤကၠီၣ်အ့လၢ တီခိၣ်ရိၣ်မဲတၫ်ဖီၣ်ကမဲကဘီယူၤအတၫ်တဲဖျါထီၣ် တၫ်ဂ့ၫ်တၫ်ကျိၤတဖၣ်အဖီခိၣ် တၫ်က့ၤဒိဃာ်တၫ်ဂီၤမူလၢ ယီၣ်နံၣ်အူ အတၫ်ကပီၤဃုာ်ဒီး (ရောင်နီဦး၏ အလင်းရောင်နှင့်အတူ) (Burma’s Hijack)တၫ်ဂီၤမူအံၤ ပာ်ဖျါထီၣ်၀ဲဒၣ်ဖဲ ၂၀၁၆နံၣ် လါမးၡးပူၤန့ၣ်လီၤ.
ref:KNRM
