လါအီကူၥ်(၁၅)သီ, ၂၀၂၅နံၣ်, အၣ်ထူခ့ၣ်တၢ်ကစီၣ်
ကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်အပူၤ တၢ်ကဘှါရှဲပှၤမၤတၢ်ဖိတၢ်ဂ့ၢ်ကီအဂီၢ် ကကိး၀ဲ ပှၤဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဖိလၢအိၣ်ဖဲ ကီၢ်ပယီၤကီၢ်ဆၢဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဒဲက၀ီၤ(၉)ဘ့ၣ်အပူၤအသိး ကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်ပူၤ ပှၤလၢဟဲနုၥ်လီၤမၤတၢ်လၢ တဖိးသဲစးတဖၣ်စ့ၢ်ကီးတၢ်ကမၤန့ၢ်အီၤလံၥ်အုၣ်သးတဖၣ်အဂ့ၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်တၢ်ဃုပှၤမၤတၢ်ဖိဒီးတၢ်ပၥ်လီၤဆီလီၤ၀ဲၤကျိၤပှၤနဲၣ်တၢ်ခိၣ်ကျၢၢ်နဲစိၣ်ခၠဲမီၣ်လကိးဆံၣ်၀ါတဲလီၤ၀ဲဖဲကၠီၣ်တဲၣ်FMRadioမၤ၀ဲတၢ်ထံၣ်လိၥ်သံကွၢ်အဆၢကတီၢ်အခါန့ၣ်လီၤ.
ကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်အပူၤ ကၠီၣ်တဲၣ်-ခၣ်ဘီဒံယါတၢ်သဘံၣ်သဘုၣ်အဃိ ခၣ်ဘီဒံယါပှၤမၤတၢ်ဖိ အကလးတဖၣ် က့ၤဆူအထံကီၢ်အိၣ်ဆိးလီၢ်ကျဲအဃိတၢ်ဖံးတၢ်မၤတဖၣ်အပူၤဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲၥ်ဘၣ်ဒီးပှၤမၤတၢ်ဖိကၤတၢ်ဂ့ၢ်ကီန့ၣ်လီၤ.
ကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်အပူၤ ကီၢ်ခၣ်ဘီဒံယါပှၤမၤတၢ်ဖိလၢ ဟဲမၤတၢ်လၢ ထံကီၢ်ခံဘ့ၣ်တၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤ MOUတဖၣ်အိၣ်အသိး အနံၣ်(၁၀)ကး, ကီၢ်ဆၢခီဂၥ်ဟဲနုၥ်လီၤဖံးမၤတၢ်တဖၣ်ခဲလၢၥ်အိၣ်၀ဲ (၅၂၀,၀၀၀)ဘျဲၣ်န့ၣ်လီၤ.
ကီၢ်ခၣ်ဘီဒံယါထံဖိကီၢ်ဖိလၢ ဟဲနုၥ်လီၤမၤတၢ်ဖိလၢ တဖိးသဲစးတဖၣ်, ပှၤလၢဟဲနုၥ်လီၤအိၣ်ဆိးလၢ တၢ်ဂ့ၢ်အဂုၤအဂၤတဖၣ် တၢ်မ့ၢ်ပၥ်ဖှိၣ်အီၤခဲလၢၥ်န့ၣ် ကအိၣ်၀ဲ(၁)ကကွဲၢ်ဃၣ်ဃၣ်ညါန့ၣ်လီၤ.
ကီၢ်ဆၢတၢ်ဘၣ်ဂံၥ်ဂူၥ်အဃိ ပှၤလၢက့ၤဆူအလီၢ်အကျဲတဖၣ် တၢ်တသ့ၣ်ညါအီၤအနီၣ်ဂံၢ်စရီလီၤတံၢ်လီၤဆဲးဘၣ်ဆၣ် ပှၤလၢ က့ၤ၀ဲဒၣ် ဖဲကၠးထပူၣ်ရံၣ်ဒီးဆၣ်ကယီးကီၢ်ရ့ၣ် ကီၢ်ဆၢတြဲၤန့ၣ် ကအိၣ်၀ဲပှၤ(၃၀,၀၀၀)ဃၣ်ဃၣ်၀ံၤ အါတက့ၢ်န့ၣ်မ့ၢ်၀ဲ ခီကီၢ်ပှၤမၤတၢ်ဖိတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
ပှၤလၢက့ၤဆူအိၣ်ဆိးလီၢ်ကျဲပူၤ ခီဖျိတၢ်တဘၣ်လီၢ်ဘၣ်စးဘၣ်အဃိ ဟဲကဒါက့ၤအိၣ်၀ဲဘၣ်ဆၣ် ပှၤဟဲက့ၤကဒါတဖၣ်အကျါ ပှၤမၤတၢ်ဖိလၢဒ်ညီနုၥ်မုၢ်ဆ့ၣ်မုၢ်ဂီၤတကးဘၣ် တၢ်မဲၥ်ချံတဖၣ်စ့ၢ်ကီး ပၣ်ဃုၥ်၀ဲသ့အဃိ ထံကီၢ်တၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢအဂီၢ် ကဘၣ်သမံသမိး၀ဲလီၤတံၢ်လီၤဆဲး၀ံၤမး ကဘၣ်တူၢ်လိၥ်၀ဲန့ၣ်လီၤ.
ကတီၢ်ခဲအံၤ တၢ်ဖံးတၢ်မၤတဖၣ်အပူၤ ဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲၥ်ဘၣ်ဒီးပှၤမၤတၢ်ဖိကၤတၢ်ဂ့ၢ်ကီအဃိ တၢ်ကဘှါရှဲတၢ်ဂ့ၢ်ကီအံၤအဂီၢ် တၢ်ကဘၣ်ကိး၀ဲပှၤမၤတဖၣ်အသီအဂ့ၢ် ကၠီၣ်တဲၣ်ပှၤတၢ်ဖိပှၤနဲၣ်တၢ် စံး၀ဲန့ၣ်လီၤ.
အဆိကတၢၢ်န့ၣ် ကကိး၀ဲလၢ သုးမုၢ်ဒိၣ်အကျါ, ၀ံၤအလီၢ်ခံ ကကိး၀ဲ ပှၤလီၤဃိၥ်ဖိလၢ အိၣ်ဒီးတၢ်ဒိၣ်ကနၣ်တဖၣ်, တၢ်မၤဂ့ၤထီၣ်သးစၢ်သကဲၥ်ပ၀းသုးကလၢၤတဖၣ်,ပှၤမၤတၢ်ဖိလၢဟဲနုၥ်လီၤမၤတၢ်လၢတဖိးသဲစးတဖၣ်ကမၤန့ၢ်က့ၤအီၤ လံၥ်အုၣ်သးတဖၣ်, ဒီး ကၠီၣ်တဲၣ်-ပယီၤကီၢ်ဆၢ ဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဒဲက၀ီၤ (၉)ဘ့ၣ်အပူၤ ပှၤလၢဖံးမၤတၢ်ကဲ ခဲလၢၥ်အိၣ်(၄၂,၀၀၀)ဘျဲၣ်အဂ့ၢ် ပှၤမၤတၢ်ဖိပှၤနဲၣ်တၢ် စံး၀ဲန့ၣ်လီၤ.
တကးဘၣ် ကကိး၀ဲလၢ သံၣ်ရံးလ့ၣ်ကၣ်, နံၣ်ပီထံကီၢ်တဖၣ်အိၣ် အပှၤမၤတၢ်ဖိတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. တချူးလၢနုၥ်လီၤတၢ်မၤန့ၣ် ကဘၣ်ထီၣ်၀ဲ တၢ်သိၣ်လိလၢဘၣ်ထွဲတၢ်ဖံးတၢ်မၤတဖၣ်, ပတီၢ်ထီကံၢ်စီတၢ်သိၣ်လိတဖၣ်အဂ့ၢ် စံး၀ဲန့ၣ်လီၤ.
တၢ်ဖံးတၢ်မၤတဖၣ်အပူၤ တၢ်သူပှၤဂံၢ်ဘါန့ၣ် တမ့ၢ်လၢအိၣ်ဂၢၢ်ဆိးကျၢၢ်ဘၣ်, တၢ်ဂ့ၢ်မ့ၢ်အိၣ်ထီၣ်ဒ်သိး ခၣ်ဘီဒံယါန့ၣ် သတူၢ်ကလၥ်အပူၤ ပှၤမၤတၢ်ဖိမ့ၢ်ကၤထီၣ်န့ၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲအိၣ်ထီၣ်သ့လၢ တၢ်ဖံးတၢ်မၤတဖၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်န့ၣ်အဃိ စဲးဖီကဟၣ်ဒီးတၢ်ဖံးတၢ်မၤတၢ်မၤလီၢ်တဖၣ်တခီ သုတသူထဲပှၤကညီဂံၢ်ဘါတကးဘၣ်အမဲာ်ညါ ကြၢးသူ၀ဲစ့ၢ်ကီး စဲအ့ၣ်ပီညါတဖၣ်၀ံၤ ကဘၣ်မၤစှၤလီၤပှၤကညီအဂံၢ်အဘါအဂီၢ် လိၣ်သပှၢ်ကတၢၢ်အဂ့ၢ် ကၠီၣ်တဲၣ်ပှၤမၤတၢ်ဖိ ပှၤနဲၣ်တၢ် စံး၀ဲန့ၣ်လီၤ.
ခီဖျိအမဲရကၤပတုၥ်ကွံၥ် တၢ်မၤစၢၤတဖၣ်အဃိ ကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်ပူၤ ကီၢ်ပယီၤဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဖိ(၁)ကလီၢ်ဘျဲၣ်လၢ ကွၢ်ဆၢၣ်မဲၥ်ဘၣ်ဒီး တၢ်သၣ်၀ံၤလီၤဒိတဖၣ် တၢ်ကဟ့ၣ်တၢ်ပျဲဟးထီၣ်လၢဒဲက၀ီၤအချၢခွဲးယၥ်, တၢ်လ့ၤလိၤဟးထီၣ်ခွဲးယၥ်အဂီၢ် အမဲရကၤအိၣ်သူၣ်လီၤ တၢ်အိၣ်ခိးကွၢ်ပှၤဂ့ၢ်၀ီကရၢ(HRW) ဃ့ထီၣ်၀ဲဆူ ကၠီၣ်တဲၣ်ပဒိၣ်အအိၣ် ဖဲလါအီကူၥ်(၁၁)သီအနံၤန့ၣ်လီၤ.
Ref: DVB
