လါမ့ၤ(၁၅)သီ, ၂၀၂၄နံၣ်
အ့ရှၢ, ဖစံၣ်ဖ့း(အာရှ,ပစိဖိတ်)ဟီၣ်က၀ီၤအပူၤ တၫ်သဘံၣ်သဘုၣ်တဖၣ်အဘၢၣ်စၢၤ ကီၫ်ပူၤပှၤလၢပာ်တ့ၫ်ဟံၣ်ဃီဃ့ၫ်ပူၤဖျဲးသး IDP အနီၣ်ဂံၫ်နီၣ်ဒွး ဟဲအါထီၣ်၀ဲလၢ လွံၫ်နံၣ်အတီၫ်ပူၤ၀ံၤ ပှၤဘၣ်ကီဘၣ်ခဲ (၁.၅)ကကွဲၫ်ဃၣ်ဃၣ်အကျါ ကီၫ်ပယီၤပူၤ အနီၣ်ဂံၫ်နီၫ်ဒွးအိၣ်ထီၣ်၀ဲ (၁)ကကွဲၫ် (၃)ကလီၤအဂ့ၫ် IDMC (တၫ်အိၣ်ခိးကွၫ် ကီၫ်ပူၤပှၤပာ်တ့ၫ်ဟံၣ်ဃီဃ့ၫ်ပူၤဖျဲးသးတဖၣ်ကရၢ) အလံာ်တၫ်ပာ်ဖျါအပူၤ ပာ်ဖျါဃာ်၀ဲန့ၣ်လီၤ.
ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ် တၫ်သဘံၣ်သဘုၣ်တဖၣ်အဘၢၣ်စၢၤ ကီၫ်ပူၤဒၣ်လဲၣ် ပှၤလၢပာ်တ့ၫ်ဟံၣ်ဃီဃ့ၫ်ပူၤဖျဲးသး (၇၅)ကကွဲၫ် (၉)ကလီၤအိၣ်၀ဲ၀ံၤ တ၀ၣ်ဘျဲၣ်အံၤ အိၣ်၀ဲလၢ ဆၣ်ဟၣ်ရၣ် အၣ်ဖရံးကၣ်ကလံၤထံးဟီၣ်က၀ီၤ(အာဖရိကတောင်ပိုင်းဒေသ) ပူၤအဂ့ၫ် လံာ်တၫ်ပာ်ဖျါအပူၤ ကွဲးဖျါဃာ်၀ဲန့ၣ်လီၤ.
မ့မ့ၫ်လၢ အ့ရှၢ, ဖစံၣ်ဖ့းဟီၣ်က၀ီၤပူၤတခီ ကီၫ်ပယီၤအနီၫ်ဂံၫ်နီၫ်ဒွးအအါကတၢၫ်လီၤအဂ့ၫ် (IDMC-တၫ်အိၣ်ခိးကွၫ် ကီၫ်ပူၤပှၤပာ်တ့ၫ်ဟံၣ်ဃီဃ့ၫ်ပူၤဖျဲးသးကရၢ) ကွဲးဖျါဃာ်၀ဲန့ၣ်လီၤ. ၂၀၂၁နံၣ် သုးဟံးန့ၫ်ဆူၣ်ထံကီၫ်တၫ်စိတၫ်ကမီၤ၀ံၤအလီၫ်ခံ ကီၫ်ပယီၤပူၤ IDPအနီၫ်ဂံၫ်နီၫ်ဒွးဟဲအါထီၣ်တုၤလၢ သၢဆးအဂ့ၫ်စ့ၫ်ကီး ပာ်ဖျါဃာ်၀ဲလၢ အလံာ်ဘိးဘၣ်ပာ်ဖျါအပူၤန့ၣ်လီၤ.
ရခၢၣ်ကီၫ်စဲၣ်အပူၤ ဖဲ၂၀၂၂နံၣ်န့ၣ် တၫ်မၤတၫ်ပတုာ်တၫ်ခးဒီးသုးကီၣ်ကးအဃိ IDP ပှၤဘၣ်ကီဘၣ်ခဲအနီၫ်ဂံၫ်နီၫ်ဒွးစှၤလီၤဘၣ်ဆၣ် ၂၀၂၃နံၣ်အလီၫ်ခံ တၫ်ဒုးတဖၣ်ဟဲဆူၣ်ထီၣ်အဃိ နံၣ်ကတၢၫ်န့ၣ် ဟဲအါထီၣ်တုၤလၢ (၃)ကလီၫ် (၂)ကလးဘျဲၣ်အဂ့ၫ် ကွဲးဖျါဃာ်၀ဲလၢ လံာ်တၫ်ပာ်ဖျါအပူၤန့ၣ်လီၤ.
ဘီမုၫ်စၢဖှိၣ်ကရၢ လီၫ်က၀ီၤခၢၣ်စးဘၣ်ထွဲကီၫ်ပယီၤ(မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာကုလသမဂ္ဂ ဌာနေကိုယ်စားလှယ်)ဒီး တၫ်ထိၣ်ဃုတၢၣ်ပီၣ်တဲသကိးဘၣ်ထွဲ တၫ်ဒိသူၣ်ဒိသးပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိဂ့ၫ်၀ီ (UNOCHA) အလံာ်ဘိးဘၣ်ရၤလၢ စှၤသီအတီၫ်ပူၤအပူၤ ကီၫ်ပယီၤဒီတဘ့ၣ်ပတီၫ် တၫ်သဘံၣ်သဘုၣ်တဖၣ်ဒီး ခိၣ်ဃၢၤန့ဆၢၣ်တၫ်လီၤဘၣ်ယိၣ်(ပဋိပက္ခနဲ့ သဘာဝ ဘေးဒဏ်)တဖၣ်အဘၢၣ်စၢၤ လီၫ်က၀ီၤကမျၢၫ်လၢ ပာ်တ့ၫ်ဟံၣ်ဃီဃ့ၫ်ပူၤဖျဲးသးအနီၫ်ဂံၫ် ဟဲအါထီၣ်တုၤလၢ(၃)ကကွဲၫ်အဂ့ၫ် ပာ်ဖျါဃာ်၀ဲန့ၣ်လီၤ. တၫ်အနီၫ်ဂံၫ်နီၫ်ဒွးအံၤ ဖဲလၢ(၆)လါအတီၫ်ပူၤ ဟါအါထီၣ်(၅၀)မျးကယၤ သတူာ်ကလၣ်အဂ့ၫ် UNOCHA စံး၀ဲန့ၣ်လီၤ.
ref:voa
