လါမ့ၤ(၈)သီ, ၂၀၂၄နံၣ်
ကၠီၣ်တဲၣ်ကိတိာ်ခိၣ်ကျၢၫ်လီၫ်လံၤ (၀န်ကြီးချုပ်ဟောင်း) သဲးဆ့ၣ် (သက်ဆင်) အတၫ်ထံၣ်လိာ်သးဒီး ကလုာ်ဒူၣ်ဖီၣ်စုက၀ဲၤ လၢပၢၫ်ဆၢထီဒါ ပယီၤသုးတဖၣ်န့ၣ် တဘၣ်ထွဲလိာ်သးဒီး ကၠီၣ်တဲၣ်ပဒိၣ် ဘၣ်အဂ့ၫ် ကၠီၣ်တဲၣ်ထံဂုၤကီၫ်ဂၤကိတိာ်သီ(ထိုင်းနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးသစ်) မၣ်ရံးဆ့ၣ်ညၣ်ဖိၣ် (မာရစ် ဆင်ညမ်ဖုန်) တဲလီၤ၀ဲလီၤ.
သဲးဆ့ၣ်န့ၣ် ဖဲအပူၤကွံာ်လါအပူၤ ထံၣ်လိာ်အသးဒီး ဒီကလုာ်ဃူဖိးပဒိၣ်(NUG)ခၢၣ်စးတဖၣ်, ကညီဒီကလုာ်စၢဖှိၣ်ကရၢ -KNU, တၫ်က့ၤသူၣ်ထီၣ်ယိၤဒိၣ်ကီၫ်စဲၣ်ကီၣ်ကး-RCSS/SSA, ကရ့ၣ်နံၣ်ဒီကလုာ်တၫ်လဲၤထီၣ်လဲၤထီပၣ်တံၣ် -KNPP, ဒီး (KNO)ကခၠ့ၣ်ကရၢတဖၣ်အဂ့ၫ် လၢMedia ပူၤ ဘၣ်တၫ်ပာ်ဖျါလီၤ.
တၫ်ထံၣ်လိာ်သးအံၤ မၤ၀ဲဒ်အနီၫ်ကစၫ်ဒၣ်၀ဲတၫ်ဆၢတဲာ်အသိး, ကီၫ်ပယီၤကလုာ်ဒူၣ်ဖီၣ်စုက၀ဲၤတဖၣ် မ့ၫ်ဃ့ထီၣ် သဲးဆ့ၣ် တၫ်တမံၤမံၤန့ၣ် မ့ၫ်ဒၣ်အ၀ဲသ့ၣ်တၫ်ဂ့ၫ်ဒီး တဘၣ်ထွဲလိာ်သးဒီး ကၠီၣ်တဲၣ်ပဒိၣ်နီတစဲးဘၣ်အဂ့ၫ် ကၠီၣ်တဲၣ်ထံဂုၤကီၫ်ဂၤကိတိာ်တဲဘၣ် ပှၤဟံးန့ၫ်တၫ်ကစီၣ်ဖိတဖၣ်အဂ့ၫ် ကၠီၣ်တဲၣ် PBS တၫ်ကစီၣ်သန့ ပာ်ဖျါ၀ဲလီၤ.
သဲးဆ့ၣ်ရှ့ၣ်နၣ်၀း(သက်ဆင်ရှင်နာဝပ်)န့ၣ် ဖဲ၂၀၀၆နံၣ် ကီၫ်ကၠီၣ်တဲၣ် တၫ်ဟံးန့ၫ်တၫ်စိတၫ်ကမီၤအပူၤ ဘၣ်တၫ်ထုးကွံာ်အီၤလၢ ကိတိာ်ခိၣ်ကျၢၫ်(၀န်ကြီးချုပ်) အလီၫ်လၤန့ၣ်လီၤ. အလီၫ်ခံ ဘၣ်လဲၤအိၣ်ကဒုလၢကီၫ်ချၢ ယံာ်(၁၅)နံၣ်၀ံၤ ၂၀၂၃နံၣ်အလီၫ်ခံ ဟဲက့ၤတုၤဃီၤဆူ ကီၫ်ကၠီၣ်တဲၣ်န့ၣ်လီၤ.
သဲးဆ့ၣ် လၢဟဲက့ၤနုာ်လီၤထံကီၫ်ပူၤအံၤ တၫ်ဟံးန့ၫ်အီၤဂ့ၫ်၀ီ ခီဖျိတၫ်သူကမၣ်တၫ်စိတၫ်ကမီၤ(အာဏာအလွဲသုံးစားမှု ), တၫ်မၤကဘျံးကဘျၣ်တၫ်(အကျင့်ပျက်ချစားမှု)ဒီး တၫ်ဒုးလီၤအီၤဃိၣ်(၈)နံၣ်ဘၣ်ဆၣ် ဃ့ထီၣ်တၫ်သးကညီၤဆူ ကၠီၣ်တဲၣ်စီၤပၤအိၣ်အဃိ တၫ်အုၣ်ကီၤအဖီခိၣ် ဘၣ်တၫ်ပျၢ်ကွံာ်ဃာ်အီၤန့ၣ်လီၤ.
ကၠီၣ်တဲၣ်ပှၤပဲာ်ထံနီၤဖးထံရူၫ်ကီၫ်သဲး(ထိုင်းနိုင်ငံရေးလေ့လာသုံးသပ်သူ)တနီၤတခီ တၫ်လၢ သဲးဆ့ၣ်န့ၣ် လၢထံဂုၤကီၫ်ဂၤ တၫ်ဂ့ၫ်တဖၣ်အပူၤ နုာ်လီၤမၤဘံဘူတၫ်ဒီး တၫ်အံၤအဃိ ထံဂုၤကီၫ်ဂၤကိတိာ်ခိၣ်ကျၢၫ်လီၫ်လံၤ ပၣ်ပရံၣ်ဖဟံၣ်ထၣ်နုးကိၣ် (ပန်ပရီ ဖဟီထာ နုကွန်) ဃ့ဟးထီၣ်လၢ လီၫ်လၤအဂ့ၫ် တၫ်ကစီၣ်သန့တဖၣ် ပာ်ဖျါ၀ဲလီၤ.
ကီၫ်ပယီၤဂ့ၫ်၀ီ တၫ်ကဘှါဆှဲအီၤအဂီၫ် တၫ်ထံၣ်လိာ်တၢၣ်ပီၣ်တဲသကိးတၫ် ကအိၣ်ထီၣ်အဂီၫ် ကၠီၣ်တဲၣ် အိၣ်ကတီၤသး လၢ ကနုာ်လီၤဘှါဆှဲန့ၫ်တၫ်လၢ တၫ်ဘၢၣ်စၢၤ၀ံၤ တၫ်ကတူၫ်လိာ် ကီၫ်ပယီၤပှၤဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဖိတဖၣ်အဂီၫ် အိၣ်ကတီၤသး၀ံၤလံအဂ့ၫ် ကၠီၣ်တဲၣ်ထံဂုၤကီၫ်ဂၤ၀ဲၤကျိၤ တဲဃာ်၀ဲလီၤ.
ကီၫ်ပယီၤပူၤ တၫ်ဒုးကဲထီၣ်တဖၣ် တၫ်မ့ၫ်ကွၫ်ဒ်န့ၣ်လီၤန့ၣ် ထံကီၫ်လၢအိၣ်ဘူး ကီၫ်ကၠီၣ်တဲၣ်စ့ၫ်ကီး တၫ်ကီတၫ်ခဲ ဟဲတုၤအိၣ်သ့အဂ့ၫ် ကၠီၣ်တဲၣ်ထံဂုၤကီၫ်ဂၤကိတိာ်အသီ မၣ်ရံးဆ့ၣ်ညၣ်ဖိၣ် (မာရစ် ဆင်ညမ်ဖုန်) တဲလီၤကဒီး၀ဲလီၤ.
ref:rfa