လါမ့ၤ(၃)သီ, ၂၀၂၄နံၣ်
စးထီၣ်ဖဲလါမ့ၤ(၁)သီ ထံဂုၤကီၫ်ဂၤလံာ်တၫ်ကိးတၫ်မၤသီ(ပြည်ပအလုပ်ခေါ်စာအသစ်)ပူၤ ပိာ်ခွါတဖၣ် ကဟးထီၣ်မၤ တၫ်လၢထံဂုၤကီၫ်ဂၤအဂီၫ် တၫ်ပတုာ်ကွံာ်ဃာ်တစိၤတလီၫ်အဂ့ၫ်တၫ်သ့ၣ်ညါဘၣ်လီၤ. အပူၤကွံာ် ပှၤလၢဘၣ်တၫ်ကိးတ့ၫ်ဃာ်အီၤလၢအမံၤလီၤတဖၣ် ဒိးန့ၫ်ဘၣ်ခွဲးလၢကလဲၤမၤတၫ်လၢထံဂုၤကီၫ်ဂၤ၀ံၤ လံာ်တၫ်ကိး တၫ်မၤသီလၢ ပိာ်ခွါတဖၣ်အဂီၫ်တခီ တၫ်ပတုာ်ကွံာ်ဃာ် တစိၤတလီၫ်လီၤ.
တမ့ၫ်တၫ်ကးတံာ်ကွံာ်တၫ်မၤတၫ်ခွဲးယာ်ဘၣ်. တၫ်ဟူဘၣ်လၢ လံာ်တၫ်ကိးတၫ်မၤသီလၢပိာ်ခွါအဂီၫ် ဘၣ်တၫ်ပတုာ်ကွံာ် တစိၤတလီၫ်လီၤ. အပူၤကွံာ်တၫ်မ့ၫ်တီၣ်ထီၣ်လံာ်ဆူ တၫ်ဖံးတၫ်မၤအ့ၣ်ကၠ့ၣ်စံၣ်(Agency)တဖၣ်အိၣ်န့ၣ် တၫ်တီၣ်ထီၣ် ခီဖျိ လၢ အိၣ်လဲ(Online)န့ၫ်၀ဲလီၤ. အ့ၣ်ကၠ့ၣ်စံၣ်(Agency)တဖၣ်တခီ စံးဆၢက့ၤ၀ဲလၢ တၫ်ကိးတၫ်မၤသီလၢပိာ်ခွါတဖၣ်အဂီၫ်န့ၣ် တၫ်ပတုာ်ကွံာ် တစိၤတလီၫ်အဂ့ၫ် တၫ်သ့ၣ်ညါဘၣ်လီၤ.
တၫ်တထုးထီၣ်ဘိးဘၣ်ရၤလီၤလံာ်လၢဖိးသဲစးအပူၤ (တရားဝင်စာမထွက်သေး) ဒံးဘၣ်. ခီဖျိလၢ လံာ်ဖိးသဲစး(တရား၀င်စာ)တဟးထီၣ်ဒံးဘၣ်အဃိ အပူၤကွံာ် ပှၤလၢအမံၤ လီၤတ့ၫ်တဖၣ်ဒု လဲၤ၀ဲသ့လီၤ. မ့မ့ၫ်ပှၤသီတဖၣ်ဒု တၫ်ပတုာ်ကွံာ်ဃာ်အစိၤတလီၫ်အဂ့ၫ် ကီၫ်ပယီၤ ထံဂုၤကီၫ်ဂၤ တၫ်ဖံးတၫ်မၤကစၫ်ကရၢ ပှၤပၢၤလီၫ်ဆ့ၣ်နီၤခံ (မြန်မာနိုင်ငံပြည်ပအလုပ်အကိုင်ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းရှင်များအဖွဲ့ချုပ်ဒုဥက္ကဋ္ဌ ၂) အူကၠီၣ်ထ့ၣ်ကၠီၣ် တဲ၀ဲလီၤ.
ပှၤမၤတၫ်ဖိ၀ဲၤကျိၤ(အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာန) ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါ အူညိး၀့စ့ၫ်ကီး လၢကတီၫ်အံၤတၫ်အိၣ်သးအဖီခိၣ် ပိာ်ခွါတဖၣ် ကလဲၤဖံးလဲၤမၤတၫ်လၢထံဂုၤကီၫ်ဂၤအဂီၫ် တၫ်ကိးတၫ်မၤအသီတဖၣ်ပူၤ တၫ်တဟ့ၣ်ခွဲးလၢၤဘၣ်အဂ့ၫ် တဲ၀ဲလီၤ. လိၣ်၀ဲအဃိ ဘၣ်ပတုာ်ကွံာ်ဃာ်တစိၤတလီၫ်လီၤ. လၢကတီၫ်အံၤတၫ်မ့ၫ်တီၣ်ထီၣ် Demand, ပိာ်ခွါမ့ၫ်ပာ်ဃုာ်န့ၣ် တၫ်တဟ့ၣ်ခွဲးဘၣ်အဂ့ၫ် အူညိး၀့တဲ၀ဲလီၤ.
လၢကတီၫ်အံၤ ပှၤပိာ်ခွါလၢ လဲၤဖံးလဲၤမၤတၫ်လၢ ထံဂုၤကီၫ်ဂၤတဖၣ်အကျါ သးစၫ်လၢအမံၤစရီအိၣ်လၢ ကဘၣ်ကဲသုးတဖၣ် ပာ်ဃုာ်၀ဲအဃိ တၫ်ကိးတၫ်မၤအသီပူၤ ပိာ်ခွါတဖၣ် တဟ့ၣ်တၫ်ခွဲးတၫ်ယာ်လၢၤဘၣ်အဂ့ၫ် ထံဂုၤကီၫ်ဂၤတၫ်ဖံးတၫ်မၤ(ပြည်ပအလုပ်အကိုင်) အ့ၣ်ကၠ့ၣ်စံၣ်တခါတဲ၀ဲလီၤ.
အခဲအံၤ ပှၤလဲဆူၤကီၫ်ကၠီၣ်တဲၣ်(ထိုင်းနိုင်ငံ)ဒီး မလ့ရှါ(မလေးရှား) အါမးလီၤ. ပှၤလဲၤဆူကီၫ်ကၠီၣ်တဲၣ် လၢတဖိးသဲစးပူၤတဖၣ် ဘၣ်တၫ်ဖီၣ်န့ၫ်ဘၣ်ဆၣ် ပှၤလဲၤအိၣ်၀ဲလီၤ. သုးကီၣ်ကး ဘိးဘၣ်ရၤလီၤ ကမျၢၫ်တၫ်ဘၣ်ကဲသုးတၫ်ဘျၢ၀ံၤအလီၫ်ခံ ပှၤလဲၤအါထီၣ်အဃိ ပၢဆှၢဃာ်တၫ်လၢ ကျဲဒ်သိးအံၤန့ၣ်လီၤ.
လၢကတီၫ်အံၤ ပိာ်ခွါလၢကလဲၤမၤတၫ်ဆူ ထံဂုၤကီၫ်ဂၤတဖၣ် အိၣ်၀ဲအဂ့ၫ်, တနီၤန့ၣ် ဘၣ်ဟ့ၣ်ဆိဃာ်ကျိာ်စ့ (စရံငွေ) တဖၣ် အိၣ်၀ဲအဂ့ၫ် တၫ်သ့ၣ်ညါဘၣ်လီၤ. ထံဂုၤကီၫ်ဂၤ ထံကီၫ်လၢ ပှၤလဲၤမၤတၫ် အါကတၢၫ်တဖၣ်မ့ၫ်၀ဲ ကၠီၣ်တဲၣ်, မလ့ရှါ, ခိၣ်ရံယါ(ကိုရီးယား), ယပၣ်(ဂျပန်)ထံကီၫ်တဖၣ်၀ံၤ စ့ၣ်ကဖူၣ်(စင်္ကာပူ), ဒူၣ်ဘဲ(ဒူဘိုင်း), ဒီး ကၣ်တၣ် (ကာတာ)ထံကီၫ်တဖၣ်စ့ၫ်ကီး ပှၤလဲၤမၤတၫ်အိၣ်၀ဲလီၤ.
ref:vom