ထဲလၢ၂၀၂၄နံၣ် စးထီၣ်သီသီကတီၫ် ကီၫ်ကၠီၣ်တဲၣ်အပူၤ တၫ်လိၤကိၫ်သွံၣ်ယွၤတၫ်ဆါ(သွေးလွန်တုပ်ကွေးရောဂါ) တၫ်ဘၣ်ကူဘၣ်ဂၫ်အိၣ်ထီၣ်တုၤ(၈)ကထိဘျဲၣ်၀ံၤ ခီဖျိၦၤ(၁၃)ဂၤသံ၀ံၤတဆီ တၫ်ဘၣ်ကူဘၣ်ဂၫ်တၫ်ဂ့ၫ်ကီတဖၣ် ကဲထီၣ်သးအဒိၣ်အယိာ်အဃိ တၫ်ကဒီသဒၢန့ၫ်လၢ ပစိၤအတၫ်အ့ၣ်အဂီၫ် ကီၫ်ကၠီၣ်တဲၣ် တၫ်ဆါတၫ်ပၢဆှၢရဲၣ်ကျဲၤ၀ဲၤကျိၤ(ထိုင်းနိုင်ငံရောဂါထိန်းချုပ်ရေးဌာန) ဒုးသ့ၣ်ညါဃာ်၀ဲကမျၢၫ်န့ၣ်လီၤ.
ကီၫ်ကၠီၣ်တဲၣ် တၫ်ဆါတၫ်ဘၣ်ကူဘၣ်ဂၫ် တၫ်ပၢဆှၢရဲၣ်ကျဲၤ၀ဲၤကျိၤ ၦၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါ ဒီးကထၢၣ်(Thongchai Keeratihuttayakorn) အတၫ်မၤနီၣ်မၤဃါ တၫ်ဂ့ၫ်တၫ်ကျိၤတဖၣ်အဖီခိၣ် ၂၀၂၄နံၣ်အတီၫ်ပူၤ ၦၤလၢတၫ်ဘၣ်ကူဘၣ်ဂၫ်တၫ်လိၤကိၫ်သွံၣ်ယွၤတၫ်ဆါ အိၣ်ထီၣ်တုၤ(၈,၁၉၇)ဂၤ ဒီး မ့မ့ၫ်လၢ၂၀၂၃နံၣ် အတီၫ်ပူၤ ၦၤလၢတၫ်ဘၣ်ကူဘၣ်ဂၫ် တၫ်လိၤကိၫ်သွံၣ်ယွၤတၫ်ဆါ အိၣ်ထီၣ်၀ဲ(၄,၂၈၆)ဂၤ၀ံၤ တၫ်အံၤဟဲဒိၣ်ထီၣ်တုၤ (၉၅.၂၅)မျးကယၤအဂ့ၫ် တၫ်သ့ၣ်ညါဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
တကးဘၣ် ဖဲ ၂၀၂၄နံၣ်အတီၫ်ပူၤ ခီဖျိလၢတၫ်လိၤကိၫ်သွံၣ်ယွၤတၫ်ဆါအဃိ ၦၤသံအိၣ်ထီၣ်တုၤ(၁၃)ဂၤလံအဂ့ၫ် ဒီးကထၢၣ် (Thongchai )တဲလီၤဃာ်၀ဲ စ့ၫ်ကီးန့ၣ်လီၤ.
တၫ်ကိၫ်ဒိၣ်ဟီၣ်က၀ီၤတဖၣ်အပူၤ တၫ်လိၤကိၫ်သွံၣ်ယွၤတၫ်ဆါအံၤ ခီဖျိတၫ်ဘၣ်ကူဘၣ်ဂၫ်တဆီလၢ ပစိၤအ့ၣ်တၫ်ဒီး ခီဖျိ Aedes ပစိၤအ့ၣ်တၫ်တဆီ၀ံၤ တၫ်ဘၣ်ကူဘၣ်ဂၫ် တၫ်လိၤကိၫ်သွံၣ်ယွၤအဃၣ်သ့န့ၣ်လီၤ. တၫ်လိၤကိၫ်သွံၣ်ယွၤတၫ်ဆါတၫ်ပနီၣ်တဖၣ်မ့ၫ်၀ဲ တၫ်ကိၫ်ထီၣ်ဒိၣ်(ကိုယ်ပူလွန်ခြင်း), ခိၣ်သၣ်ဃံဆါဒိၣ်တလၢ(ခေါင်းအလွန်အမင်းကိုက်ခဲခြင်း), ယူၫ်ညၣ်(ကြွက်သား)ဒီး စုဆၢခီၣ်ဆၢတဖၣ် တကံတကး(ခြေဆစ်လက်ဆစ်များနာကျင်ခြင်း), ခိၣ်သၣ်ဃံမူၤ(မူးဝေခြင်း), ဘှီး(အော့အန်ခြင်း), ဖံးညၣ်တဖၣ်ထီၣ်ဂီၤ(အရေပြားပေါ်တွင်အနီစက်များထွက်ခြင်း)ဒီး တၫ်အချံညိးထီၣ်(အကြိတ်များယောင်ခြင်း) တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
ကီၫ်ကၠီၣ်တဲၣ် တၫ်ဆါတၫ်ဘၣ်ကူဘၣ်ဂၫ် တၫ်ပၢဆှၢရဲၣ်ကျဲၤ၀ဲၤကျိၤ ၦၤပၢလီၫ်ဆ့ၣ်နီၤတခီ တဲလီၤ၀ဲလၢ ၦၤလၢတၫ်ဘၣ်ကူဘၣ်ဂၫ်အံၤ မ့ၫ်ဖိသၣ်လၢသးနံၣ်အိၣ်(၅)နံၣ်တုၤ (၁၄)နံၣ်တဖၣ် လၢအိၣ်ဖဲကီၫ်ကၠီၣ်တဲၣ် ကလံၤထံး(တောင်ပိုင်း)ဒီး တၫ်ခၢၣ်သးကီၫ်ရ့ၣ်(အလယ်ပိုင်းခရိုင်)အပူၤဒီး မ့မ့ၫ်လၢၦၤဆါအကျါ တၫ်ကိၫ်ဒိၣ် ကိညၣ်ထီၣ်က့ၤတဖၣ်အကျါ ၦၤအသးၦၫ်ကတၢၫ်န့ၣ် မ့ၫ်သးနံၣ်အိၣ်(၆၅)နံၣ်တဖၣ်အဂ့ၫ် တဲလီၤဃာ်၀ဲန့ၣ်လီၤ.
တၫ်ဆါဟံၣ်လၢ တၫ်ကူစါယါဘျါန့ၫ် တၫ်လိၤကိၫ်သွံၣ်ယွၤတၫ်ဆါတဖၣ်စ့ၫ်ကီး တၫ်ဟ့ၣ်လီၤဃာ်၀ဲ ပစိၤတၫ်ဒီသဒၢကသံၣ်ဖူ(ခြင်ကာကွယ်တဲ့လိမ်းဆေး)ဒီး ကသံၣ်ဖှံတဖၣ်(ဖြန်းဆေးများ)၀ံၤ တၫ်နဲၣ်လီၤလၢ တၫ်ကဒီသဒၢ ဘဲရဲးစ်(Virus)အဃၣ် အိၣ်အသိး ၦၤလၢအိၣ်ဘူးဒီးၦၤဆါတဖၣ်စ့ၫ်ကီး တၫ်ကိၫ်မ့ၫ်ထီၣ်န့ၫ် တၫ်ကလဲၤဒိးကူစါယါဘျါအသးလၢ ကသံၣ်သရၣ်တဖၣ်အဂ့ၫ် ကီၫ်ကၠီၣ်တဲၣ် တၫ်ဆါတၫ်ဘၣ်ကူဘၣ်ဂၫ် တၫ်ပၢဆှၢရဲၣ်ကျဲၤ၀ဲၤကျိၤ ဒုးသ့ၣ်ညါဃာ်၀ဲန့ၣ်လီၤ.
ref:Border Echo
photo:CSMSJ
