လါအီကူၥ်(၁၉)သီ , ၂၀၂၅နံၣ်, အၣ်ထူခ့ၣ်တၢ်ကစီၣ်
သုးခီၣ်မံးရှၢၣ် ကဒိၣ်စိက့ၤအ့ရှၢကျဲမုၢ်အဂီၢ် မၤ၀ဲ၀့ၢ်ရၤမတံဒ် တဲၥ်လွံၢ်တဲၥ်သနူ၀ံၤ မၤဆူၣ်ထီၣ်၀ဲသုးဂ့ၢ်၀ီအဂ့ၢ် ဂံၢ်ခီၣ်ထံးတၢ်ကစီၣ်စံး၀ဲန့ၣ်လီၤ.
သုးခီၣ်မံးရှၢၣ်အသုး ကဒိၣ်စိက့ၤ ကြုၢ်တု-နဘူကျဲဒီး ကီးတရံး-ရၤမတံ(အ့ရှၢကျဲမုၢ်ဖးဒိၣ်)လၢလၢပှဲၤပှဲၤကန့ၢ်အဂီၢ် စးထီၣ်လၢ လါအီကူၥ်တၢတနွံန့ၣ် ဟဲထီၣ်သုးကျိၤအဃိ တၢ်ဘၣ်သဂၢၢ်ခးလိၥ်သးအိၣ်ထီၣ်၀ဲဒီး KNLAသုးပၥ်ဖှိၣ်အဘၢၣ်စၢၤန့ၣ်လီၤ.
“သုးခီၣ်မံးရှၢၢ်အသုးန့ၣ် စှၤသီအတီၢ်ပူၤ စူးကါ၀ဲသုးအဂံၢ်အဘါအါအါဂီၢ်ဂီၢ်၀ံၤ ဟဲထီၣ်သုးကျိၤဆူအ့ရှၢကျဲမုၢ်န့ၣ်လီၤ. အပူၤကွံၥ်တဘျီ ဒီၣ်တဲၥ်ကွံၥ် Internetဒီး ခဲအံၤတဘျီ ဒီၣ်တဲၥ်ကွံၥ် သိအီၣ်, ပနံၥ်တၢ်ဖိတၢ်လံၤတဖၣ်အဃိ သိအီၣ်ဒီး, ပနံၣ်တၢ်ဖိတၢ်လံၤတဖၣ် အပှ့ၤဒိၣ်ထီၣ်၀ဲခဲလၢၥ်”အဂ့ၢ် ကီးတရံး လီၢ်က၀ီၤဖိတဂၤ စံး၀ဲန့ၣ်လီၤ.
ဖဲအပူၤကွံၥ် လါအီကူၥ်(၁၄)သီအနံၤ, သုးခီၣ်မံးရှၢၣ်န့ၣ် ကးတံၥ်ကွံၥ် စဲးဖီကဟၣ်သူသိလၢအိၣ်ကီၢ်ပူၤတဖၣ် တၢ်တီၣ်သွီနုၥ်ဆူ ရၤမတံတကးဘၣ် ကီၢ်ဆၢပနံၥ်တၢ်ဖိတၢ်လံၤတဖၣ်စ့ၢ်ကီး တသုစိၥ်ဆှၢအီၤဆူ ၀့ၢ်ရၤမတံအပူၤအဂီၢ် ပှၤပနံၥ်ကၤတၢ်ဖိတဖၣ်စံး၀ဲန့ၣ်လီၤ.
“သုးခီၣ်မံးရှၢၣ်န့ၣ် ဒီၣ်တဲၥ်ကွံၥ် စဲးဖီကဟၣ်သူသိလီၤ. sim internetစ့ၢ်ကီးဒီၣ်တဲၥ်ကွံၥ်၀ဲလီၤ. တိၤ(၂)တိၤလၢ တၢ်တီၣ်ဆှၢပနံၥ်တၢ်ဖိတၢ်လံၤတဖၣ်စ့ၢ်ကီး ကးတံၥ်ကွံၥ်၀ဲလီၤ. တိၤနီၣ်ဂံၢ်(၁)န့ၣ် တီၣ်ဆှၢတၢ်ဖိတၢ်လံၤတန့ၢ်ဘၣ်. အၢန့ၢ်ဒံးတၢ်အိၣ်သးအံၤတအိၣ်လၢၤဘၣ်”အဂ့ၢ် ရၤမတံလီၢ်က၀ီၤဖိတဂၤ စံး၀ဲန့ၣ်လီၤ.
ဖဲလါအီကူၥ်(၁၈)သီ, ဂီၤ(၁၀)တုၤဟါ(၁၀)နၣ်ရံၣ်အတီၢ်ပူၤ ကီၢ်ပယီၤတပၤ ကးတံၥ်ကွံၥ် တိၤနီၣ်ဂံၢ်(၂)လၢ တၢ်ဘျးစဲဃၥ် ၀့ၢ်ရၤမတံ(ကီၢ်ပယီၤ)ဒီး ၀့ၢ်မဲဆီး(ကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်)အံၤတစိၢ်တလီၢ်န့ၣ်လီၤ.
တိၤနီၣ်ဂံၢ်(၂)အပူၤ သိလ့ၣ်တီၣ်ပနံၥ်တၢ်ဖိတၢ်လံၤလၢ၀့ၢ်မဲဆီးတဖၣ်လၢ ကဆှၢဆူကီၢ်ပယီၤတကပၤတဖၣ် အိၣ်ကးတံၥ်သး အိၣ်ထီၣ်လံ(၂)နွံဃၣ်ဃၣ်လံ၀ံၤ ကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်တပၤ ဟ့ၣ်ဃၥ်တၢ်ပျဲထဲဒၣ်(၁)လါအတီၢ်ပူၤအဃိ အသးသမူမ့ၢ်လၢၥ်ကွံၥ်န့ၣ် ကၠီၣ်တဲၣ်တၢ်ဘျၢသဲစးအသိး တၢ်ကဟံးန့ၢ်အီၤပနံၥ်တၢ်ဖိတၢ်လံၤတဖၣ်ဒ် ထံကီၢ်န့ၢ်ပၢဘၣ်အသိးအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.
“သုးခီၣ်မံးရှၢၣ်အသုးန့ၣ် မၤ၀ဲ၀့ၢ်ရၤမတံဟီၣ်က၀ီၤဒီတကျိၤဒ် ဗကပအစိၤ တဲၥ်လွံၢ်တဲၥ်သနူန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်ဒီး ကၠီၣ်တဲၣ်-ကီၢ်ပယီၤကီၢ်ဆၢအပူၤ ကးတံၥ်၀ဲ ပနံၥ်သူတၢ်ဖိတၢ်လံၤတဖၣ်လ့ၤတက့ၤတန့ၢ်၀ဲဘၣ်. အဃိ ပနံၥ်အပှ့ၤကလံၤတခီ ကအိၣ်ထီၣ်၀ဲ”အဂ့ၢ် ပှၤပနံၥ်ကၤတၢ်ဖိတဂၤ စံး၀ဲန့ၣ်လီၤ.
တဲၥ်လွံၢ်တဲၥ်တၢ်တိၥ်ကူၣ်ကျဲၤသနူန့ၣ် ကီၢ်ပယီၤသုးမုၢ်ဒိၣ် သူ၀ဲဒ်စုက၀ဲၤတခါအသိး၀ံၤ ဒ်သိးထံဖိကီၢ်ဖိကမျၢၢ်ဒီးတၢ်ပၢၢ်ဆၢကရၢတဖၣ်သုတဒိးန့ၢ် တၢ်အီၣ်တၢ်အီ, စ့ပၤကီၤ, တၢ်ကစီၣ်တၢ်ဆဲးကျိးဆဲးကျဲဒီး တၢ်ထၢဖှိၣ်ပှၤသီသုတန့ၢ်လၢၤအဂီၢ် အကျိၤအကျဲတခါန့ၣ်လီၤ.
၁၉၆၀နံၣ်အလီၢ်ခံ ကီၢ်ပယီၤထံလီၢ်ကီၢ်ပူၤတၢ်သဘံၣ်သဘုၣ်တဖၣ်အပူၤ ကီၢ်ပယီၤသုးမုၢ်ဒိၣ် ဒုးတၢ်ဒီး ပယီၤခီၣ်မၠူၣ်နံးပၣ်တံၣ်ဒီး ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်-ကညီဒီကလုၥ်စၢဖှိၣ်ကရၢတဖၣ်အဆၢကတီၢ် စးထီၣ်သူ၀ဲတဲၥ်လွံၢ်တဲၥ်သနူအံၤန့ၣ်လီၤ.
ရၢၢ်ခၢၣ်ကီၢ်စဲၣ်စ့ၢ်ကီး သုးခီၣ်မံးရှၢၣ်အသုးမၤ၀ဲ တဲၥ်လွံၢ်တဲၥ်အဃိ လီၢ်က၀ီၤဖိတဖၣ် တဒိးန့ၢ်တၢ်အီၣ်တၢ်အီတဖၣ်၀ံၤ ဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲၥ်ဘၣ်ဒီးတၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
