လါယူၤလံ(၁၈)သီ, ၂၀၂၅နံၣ်, အၣ်ထူခ့ၣ်တၢ်ကစီၣ်
ကီၢ်သူလ့ၤ-ကၠီၣ်တဲၣ်ကီၢ်ဆၢ ဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဒဲက၀ီၤတဖၣ်အပူၤအိၣ် ပှၤဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဖိလၢ တၢ်ပတုၥ်ကွံၥ်တၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤတဖၣ်ဒီးတၢ်သုးလီၢ်သုးကျဲဆူ ထံကီၢ်သၢဘ့ၣ်တဘ့ၣ်တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤတဖၣ် ဒ်သိးကဖံးမၤဘၣ်တၢ်လၢအဖိးသဲစးအဂီၢ် ကမျၢၢ်ပှၤတ၀ၢတၢ်ကရၢကရိတဖၣ် ဃ့ထီၣ်၀ဲအဂ့ၢ်န့ၣ် ကၠီၣ်တဲၣ်တၢ်ကစီၣ်သန့တခါလၢအမ့ၢ် The Reporters တၢ်ကစီၣ်အပူၤ ပၥ်ဖျါဃၥ်၀ဲန့ၣ်လီၤ.
ကီၢ်ခိၣ်ဒီၣ်နၢၤထရၢးကဲထီၣ်ကီၢ်ခိၣ်၀ံၤအလီၢ်ခံ ပတုၥ်ကွံၥ်ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတၢ်ဒိသူၣ်ဒိသးတၢ်မၤစၢၤတဖၣ်အဃိ ပှၤဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဖိလၢအိၣ်ဖဲဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဒဲက၀ီၤပူၤတဖၣ်ဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲၥ်ဘၣ်ဒီးတၢ်အီၣ်တၢ်အီတၢ်ကီတၢ်ခဲအကလုၥ်ကလုၥ်အဂ့ၢ် တၢ်သ့ၣ်ညါဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်ဂ့ၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤအဃိ ကမျၢၢ်ပှၤတ၀ၢတၢ်ကရၢကရိလၢအဟူးဂဲၤမၤစၢၤ ကၠီၣ်တဲၣ်-ပယီၤကီၢ်ဆၢဟီၣ်က၀ီၤအပူၤတဖၣ် ပတံထီၣ်လံၥ်ပတံထီၣ်တဖၣ်ဒီးဃ့ထီၣ်၀ဲဆူ ကၠီၣ်တဲၣ်ကီၢ်ဆၢဂ့ၢ်၀ီ, ဒီကလုၥ်တၢ်တိၥ်ကူၣ်ကျဲၤဒီးတၢ်ဂုၤထီၣ်ပသီထီၣ်ကမံးတံၥ်တဖၣ်အအိၣ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်ဃ့ထီၣ်လၢဘၣ်ထွဲဒီးပှၤဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဖိတဖၣ် ကဖံးမၤဘၣ်တၢ်အဖိးသဲစးဂ့ၢ်၀ီအဖီခိၣ် ထံကီၢ်ဘံၣ်ဘၢဒီးကီၢ်ဆၢကမံးတံၥ်ပှၤပၢၤလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤ စံးဆၢက့ၤ၀ဲလၢ ကထံၣ်လိၥ်တဲသကိးကဃုအဆၢဒီး ဒီကလုၥ်ဘံၣ်ဘၢကီၣ်ကး, ထံဂုၤကီၢ်ဂၤကိၥ်တိၥ်၀ဲၤကျိၤ, ထံလီၢ်ကီၢ်ပူၤကိတိၥ်၀ဲၤကျိၤ, ပှၤမၤတၢ်ဖိကိတိၥ်၀ဲၤကျိၤဒီး တးကီၢ်ရ့ၣ်ပၢပြးခိၣ်တဖၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢကမံးတံၥ်န့ၣ် ဘၣ်ထွဲဒီးတၢ်ဂ့ၢ်အံၤအဖီခိၣ် အပူၤကွံၥ် မၤတၢ်သမံသမိးတဖၣ်၀ံၤ ဆှၢထီၣ်တ့ၢ်လံတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်တဖၣ်ဆူ၀ဲၤကျိၤလၢဘၣ်ထွဲတဖၣ်ဘၣ်ဆၣ်ကျိၤကျဲလၢတၢ်စူးကါသ့လၢတၢ်မၤအသးအနီၢ်ကီၢ်တဖၣ်ကသ့အဂီၢ် ကတဲသကိးဃုအဆၢအဂ့ၢ် အ၀ဲစံးအါထီၣ်၀ဲန့ၣ်လီၤ.
“ပှၤလၢနးနးကျံးကျံးတဖၣ်န့ၣ် ကဒိးန့ၢ်၀ဲဒံးမီၤ. ကဒိးန့ၢ်တုၤစံးယံၤလဲၣ်တခီတလီၤတံၢ်ဘၣ်. တကးဘၣ် ပှၤ Standardအကျါဒၣ်လဲၣ် ပှၤလၢအနးန့ၣ်အိၣ်၀ဲလီမီၤ. မ့ၢ်တန့ၢ်ဘၣ်တခီ ကကွၢ်ဆၢၣ်မဲၥ်ဒီးတၢ်အီၣ်တၢ်အီတၢ်ကီတၢ်ခဲ နးနးကျံးကျံးလီၤ. အခဲအံၤဒ်ပနၢ်ဟူဘၣ်အသိး ပမ့ၢ်လဲၤဖံးမၤဘၣ်တၢ်လၢ တၢ်ချၢတခီကကိညၣ်၀ဲအဂ့ၢ်” မဲၢ်လးဒဲက၀ီၤအပူၤအိၣ် ဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဖိပိၥ်မုၣ်တဂၤ စံး၀ဲန့ၣ်လီၤ.
ကတီၢ်ခဲအံၤ စးထီၣ်လၢ၂၀၂၅နံၣ်, လါယူၤလံ(၃၁)သီအနံၤန့ၣ် ကီၢ်သူလ့ၤ-ကၠီၣ်တဲၣ်ကီၢ်ဆၢ ဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဒဲက၀ီၤ(၇)ဘ့ၣ်အပူၤ တၢ်ကပတုၥ်ကွံၥ်၀ဲ ဆူၣ်ချ့တၢ်ကဟုးကယၤ, ထံ, တၢ်မၤကဆှဲကဆှီတၢ်ကမှံၤဒီး တၢ်အီၣ်တၢ်အီတၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
ကီၢ်သူလ့ၤ-ကၠီၣ်တဲၣ်ကီၢ်ဆၢဒီတကျိၤအိၣ်ဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဒဲက၀ီၤတဖၣ်အပူၤကီၢ်ပယီၤပှၤစံၣ်သုးပှၤဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဖိ အနီၣ်ဂံၢ်အိၣ်တုၤ(၁)ကလီၢ်အဂ့ၢ် တၢ်သ့ၣ်ညါဘၣ်လၢThe Border Consortium-TBC အလါမ့ၤ အလံၥ်ပၥ်ဖျါအဖီခိၣ်န့ၣ်လီၤ.
ပှၤဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဖိတဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ကညီ, ကရ့ၣ်နံၣ်ဒီး ပယီၤကလုၥ်တဖၣ်၀ံၤ ဖဲ၁၉၈၀နံၣ်လံၤလံၤန့ၣ် ခီဖျိကီၢ်ပယီၤထံလီၢ်ကီၢ်ပူၤ တၢ်သဘံၣ်သဘုၣ်တဖၣ်အဃိ ဘၣ်ဟဲအိၣ်ကဒု၀ဲဒၣ်လၢ ကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်န့ၣ်လီၤ.
