လါမးရှး(၂၉)သီ, ၂၀၂၄နံၣ်
အမဲရကၤကီၫ်စၢဖှိၣ်(အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု) ကီၫ်ဆၣ်(Baltimore)အပူၤ ကဘီတီၣ်ပနံာ် (ကုန်တင်သင်္ဘော) တခိၣ် နုာ်လီၤဘျၢၣ်ဘၣ်၀ဲအဃိ ဘၣ်ကၫ်ကွံာ်ဒီး သိလ့ၣ်လၢလီၤတဲာ်တခိၣ်ဒီး သိလ့ၣ်ပူၤ ပှၤအစိၣ်(၂)စိၣ် ဘၣ်တၫ်ထံၣ်န့ၫ်၀ဲလီၤ.
Francis Scott Key တိၤဖးဒိၣ် တချုးကၫ်ကွံာ် တိၤဖီခိၣ် ပှၤမၤတၫ်ဖိတဖၣ် ဘှီကျဲန့ၣ်လီၤ. ပှၤမၤတၫ်ဖိ အိၣ်၀ဲခဲလၢာ်(၈)ဂၤ၀ံၤ (၂)ဂၤတခီ ဘၣ်တၫ်မၤပူၤဖျဲးအီၤန့ၫ်၀ဲလီၤ. ဖဲလါမးရှ(၂၇)သီနံၤ လၢ Pick-up သိလ့ၣ်ပူၤ ပှၤမၤတၫ်ဖိ(၂)ဂၤ အစိၣ်ဘၣ်တၫ်မၤန့ၫ်၀ဲလီၤ.
တၫ်လၢအိၣ်လၢထံဖီလာ်သ့တဖၣ် ဖဲတၫ်ဃုသ့ၣ်ညါအီၤခီဖျိလၢ တၫ်ကလုၫ်တၫ်ပီးတၫ်လီ(အသံလှိုင်းနဲ့ ရှာဖွေတဲ့ကိရိယာ) အကတီၫ် တိၤအထူၣ်အဖီလာ်, တၫ်လီၤပှီၫ်အကျါ သိလ့ၣ်အဂၤအိၣ်ဒံးသ့၀ဲအဂ့ၫ် Maryland ကီၫ်စဲၣ်ပၢၤကီၫ်(ပြည်နယ်ရဲတပ်ဖွဲ့)တကပၤ တဲဃာ်၀ဲလီၤ.
ပှၤလၢကယူၤလၢထံလာ်ဒီး တၫ်ဟးဂုာ် ဟးဂီၤအကျါ ကလဲၤကွၫ်ဃု၀ဲအဂီၫ် တၫ်ဘၣ်ယိၣ်အိၣ်၀ဲအဂ့ၫ် ကီၫ်စဲၣ်ပၢၤကီၫ်ဘၣ်မူဘၣ်ဒါ (ပြည်နယ်ရဲတပ်ဖွဲ့ တာဝန်ရှိသူ)တဖၣ်တဲ၀ဲလီၤ. Dali ကဘီတီၣ်ပနံာ်(ကုန်တင်သင်္ဘော) လၢနုာ်လီၤဘျၢၣ်ဘၣ် တိၤအံၤအပူၤ တၫ်ဖိတၫ်လံၤလၢအိၣ်ဒီး တၫ်လီၤဘၣ်ယိၣ်တဖၣ် ပာ်ဃုာ်၀ဲအဂ့ၫ် ဒီကလုာ်၀ံစိာ်တီဆှၢ ဘၣ်ထွဲတၫ်ဘံၣ်တၫ်ဘၢကရၢ-NTSB (အမျိုးသားသယ်ယူပို့ဆောင်ရေး လုံခြုံရေးဆိုင်ရာဘုတ်အဖွဲ့)တကပၤတဲ၀ဲလီၤ.
ကဘီအဖီခိၣ် ခိၣ်ထ့နၢၣ်(Container) ၅၆ ခါလၢ အတယၢၫ်အိၣ် တၣ်(၇၆၀)ဘျဲၣ်အံၤ ထးအ့ၣ်ထီၣ်ဟးဂီၤသ့, တၫ်ဖိတၫ်လံၤလၢမ့ၣ်အူအီၣ်သ့ဒီး lithium-ion ဘဲၣ်ထရံၣ်(Battery)တဖၣ် ပာ်ဃုာ်၀ဲအဂ့ၫ် NTSB ခိၣ်နၫ်ဒိၣ်ထီ Jennifer Homendy တဲ၀ဲလီၤ. Container တနီၤအိးထီၣ်အသး၀ံၤ လီၤတဲာ်၀ဲဒၣ်လၢထံကျါ တၫ်အုၣ်ကီၤတဖၣ် တၫ်ထံၣ်ဘၣ်၀ဲအဂ့ၫ် တဲ၀ဲလီၤ. စဲးလၢမၤနီၣ်မၤဃါ ကဘီတၫ်လဲၤထီၣ်က့ၤလီၤ(သင်္ဘောသွားလာမှု မှတ်တမ်းတင်စက် )စ့ၫ်ကီး ဒိးန့ၫ်ဃာ်၀ဲ၀ံၤ မၤတၫ်သမံသမိးတဖၣ်လီၤ.
အမဲရကၤကီၫ်စၢဖှိၣ်ပူၤ ထံကျဲတၫ်ကူၣ်လဲၤမၤကၤ(ရေကြောင်းကုန်သွယ်ရေး)အဂီၫ် Baltimore ကဘီသန့လၢအရ့ဒိၣ်အံၤ ဘၣ်တၫ်ကးတံာ်ဃာ်အဃိ ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး တၫ်ဖံးတၫ်မၤတဖၣ်လီၤ. ပနံာ်ကဘီ(ကုန်တင်သင်္ဘော) လၢအိၣ်ကးတံာ်ဃာ်အသးဒီး ဟးထီၣ်တသ့လၢၤတဖၣ် အိၣ်အသိး တၫ်လဲၤပာ်ထီၣ်ပာ်လီၤပနံာ်လၢ ကဘီသန့တသ့လၢၤဘၣ်အဃိ ပနံာ်တၫ်ယွၤလီၤတဖၣ် ပတုာ်ကွံာ် အသးသ့၀ဲအဂ့ၫ် တၫ်ဟ့ၣ်ပလီၫ်တဖၣ် အိၣ်၀ဲလီၤ. ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး၀ဲ ကဘီသန့ဒီး ၀ံစိာ်တီဆှၢတၫ်ဖံးတၫ်မၤ(ဆိပ်ကမ်းနဲ့ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးလုပ်ငန်း)တဖၣ်, ဒီးပှၤမၤတၫ်ဖိတဖၣ် အတၫ်ဖံးတၫ်မၤန့ၣ်လီၤ.
(ref: voa)
(photo: voa)