လါနိၣ်၀့ဘၢၣ်(၄)သီ,၂၀၂၅နံၣ်, အၣ်ထူခ့ၣ်တၢ်ကစီၣ်
ကီၫ်ပယီၤပှၤလီၫ်အိၣ်ကမှံဖိတဖၣ် လၢကီၫ်ကၠီၣ်တဲၣ်ပူၤ တၫ်ဟ့ၣ်တၫ်ပျဲလၢကမၤဘၣ်တၫ်လၢဖိးသဲစးအပူၤဒီး တလါ ဘျဲၣ်အတီၫ်ပူၤ တုၤ နိၣ်၀့ဘၢၣ်ထီၣ်သီ ကၠီၣ်တဲၣ်-ပယီၤကီၫ်ဆၢ ဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဒဲက၀ီၤပူၤ ပှၤလီၫ်အိၣ်ကမှံဖိ ၂၀၀ ဃၣ်ဃၣ် နုာ်လီၤလၢတၫ်ဖံးတၫ်မၤအပူၤလံအဂ့ၫ် တၫ်သ့ၣ်ညါဘၣ်လီၤ.
မဲၣ် ၁,၅၀၀ဘျဲၣ် ကီၫ်ဆၢဘျးစဲလိာ်သး ပယီၤ-ကၠီၣ်တဲၣ်ကီၫ်ဆၢ မဲၫ်ဟီၣ်စီၣ်,တးခ်,ကၣ်ခၠးနးဘူၣ်ရံၤ,ရၣ်ခၠးဘူၣ်ရံၤ တဖၣ်အပူၤ ကီၫ်ပယီၤပှၤလီၫ်အိၣ်ကမှံဒဲက၀ီၤအိၣ်၀ဲ(၉)ဖျၢၣ်ဒီးတးခ်ကီၫ်ရ့ၣ်ပူၤ မဲၫ်လး,အိဖၠၣ်ဒီးနိးဘိပာ်ဃုာ် ဒဲက၀ီၤ (၅)ဖျၢၣ် ကီၫ်ပယီၤပှၤလီၫ်အိၣ်ကမှံဖိတဖၣ် နုာ်လီၤဆူတၫ်ဖံးတၫ်မၤပူၤအဂ့ၫ် ကညီဒီးကရ့ၣ်နံၣ်ပှၤလီၫ်အိၣ်ကမှံဖိကမံး တံာ်တဲ၀ဲလီၤ.
ကီၫ်ကၠီၣ်တဲၣ်,ဆံၣ်ဆကး,ဆၣ်ကဲ,ခၠၣ်တပူၣ်ရံၤကီၫ်ရ့ၣ် ပာ်ဃုာ် ဘီကီာ်ဒီးအယူးဒယးအကပိာ်ကပၤ သၣ်ကပၢၤကျီး,နဲး ကျီး,တဃ့ၣ်ကျီးတဖၣ်အပူၤ အါတက့ၫ်လဲၤနုာ်လီၤမၤတၫ်အဂ့ၫ် ကညီပှၤလီၫ်အိၣ်ကမှံဖိကမံးတံာ် နဲၣ်ရွဲၣ် စီၤပှဲၤစ့ တဲ၀ဲလီၤ.
“တၫ်မၤတဖၣ်အံၤမၤမ့ၫ်ကဲန့ၣ် မ့ၫ်လၢကစၫ်အဂီၫ်လီၤ.ပှၤမၤတကဲ,ပှၤလဲၤတမုာ်တဖၣ်ဒု တၫ်တမၢန့ၫ်ဆူၣ်၀ဲဘၣ်.တၫ် တယာ်လၢ၂၀၂၆နံၣ်န့ၣ် တၫ်အိၣ်သးအိၣ်လၢ ပှၤမၤတၫ်ဖိအနီၫ်ဂံၫ် ကအိၣ်ထီၣ်တုၤလၢအကလးအိၣ်၀ဲအဂ့ၫ်” အ၀ဲတဲ ၀ဲလီၤ.
“အခဲအံၤ ပှၤလီၫ်အိၣ်ကမှံဒဲက၀ီၤပူၤန့ၣ် ပှၤဟဲမၤစၢၤတၫ်တဖၣ်အဂံၫ်လီၤစၫ်လၢာ်လံ.တၫ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤစှၤလီၤအဃိ ဘၣ်ဟးထီၣ်တၫ်မၤလီၤအဂ့ၫ် ပတယာ်၀ဲဒ်န့ၣ်လီၤ.”
ပှၤလီၫ်အိၣ်ကမှံဖိတဖၣ်န့ၣ် (၁)နံၣ်အတီၫ်ပူၤတၫ်ပျဲအဖီခိၣ် တၫ်ကပျဲမၤတၫ်ဒီးနုာ်လီၤတၫ်မၤကန့ၫ်အဂီၫ် တၫ်သမံသမိး တၫ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့,ဘၣ်လိာ်သးဒီးတၫ်မၤလီၫ်အိၣ်တအိၣ် တၫ်သမံသမိး၀ဲ,တၫ်မၤအကျိၤအကျဲလၢအဂၤတဖၣ် တၫ် သမံသမိး၀ဲတဆီတဆီ၀ံၤအလီၫ်ခံမးဒီးတၫ်ပျၫ်လီၤ၀ဲအဂ့ၫ်တဲ၀ဲလီၤ.
လၢတၫ်ဘျၢသဲစးအသိး ကအိၣ်ဆိးမၤတၫ်အဂီၫ် ဒ်ကၠီၣ်တဲၣ်ပဒိၣ် ထုးထီၣ်ဘိးဘၣ်ရၤလီၤ၀ဲ တၫ်ကလုၫ်နဲၣ်လီၤ တဖၣ်,ရၤလီၤန့ၫ်၀ဲတၫ်ကစီၣ်တၫ်ဂ့ၫ်တၫ်ကျိၤတဖၣ်ဒီးးဟ့ၣ်တၫ်သ့ၣ်ညါနၫ်ပၢၫ်တဖၣ်အဂ့ၫ် တၫ်သ့ၣ်ညါဘၣ်လီၤ.
လၢမဲၫ်ဟီၣ်စီၣ်ကီၫ်ရ့ၣ်ပူၤ ကရ့ၣ်နံၣ်ပှၤလီၫ်အိၣ်ကမှံဒဲက၀ီၤ(၂)ဘ့ၣ်အပူၤစ့ၫ်ကီး ပှၤလီၫ်အိၣ်ကမှံဖိတနီၤ နုာ်လီၤဆူ တၫ်မၤလီၫ်အပူၤလံဒီးလၢတနွံအံၤအပူၤ တၫ်သ့ၣ်ညါဘၣ်လၢကကိး၀ဲပှၤလီၫ်အိၣ်ကမှံဖိ(၆၀)ဂၤအဂ့ၫ် ကရ့ၣ်နံၣ်ပှၤ လီၫ်အိၣ်ကမှံပိာ်ခွါလၢတအဲၣ်ဒိးပာ်ဖျါအမံၤတဂၤတဲ၀ဲလီၤ.
“တၫ်မၤလီၫ်တၫ်အိၣ်သး အိၣ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ် လိၣ်လၢတၫ်နၫ်ပၢၫ်ဃာ်၀ဲလီၤ.ပှၤလၢကလဲၤမၤတၫ်တဖၣ် ကဘၣ်သ့ၣ်ညါ၀ဲ လီၤ.မ့ၫ်ဘၣ်ကီဘၣ်ခဲန့ၣ် လၢကျဲဒ်လဲၣ်ဒီးတၫ်လီၫ်ဒ်လဲၣ်တဖၣ်လၢတၫ်ကဘၣ်လဲၤဒုးသ့ၣ်ညါ,ဟ့ၣ်ဒုးသ့ၣ်ညါမတဂၤ လဲၣ် တၫ်တဖၣ်အံၤ တၫ်ကဟ့ၣ်တၫ်သ့ၣ်ညါအဂီၫ်စ့ၫ်ကီးအိၣ်၀ဲအဂ့ၫ်”အ၀ဲတဲ၀ဲလီၤ.
ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့ ကၠီၣ်တဲၣ်တၫ်မၤကစၫ်တနီၤန့ၣ် တၫ်မၤတၫ်ခွဲးယာ်န့ၣ် တဟံးန့ၫ်၀ဲဒီတနံၣ်ဘၣ်အသိး ဒ်တၫ်ပာ်ပနီၣ် လါလဲအသိးတၫ်တဟ့ၣ်၀ဲဘၣ်အဂ့ၫ် တၫ်ကစီၣ်တဖၣ်စ့ၫ်ကီးဟးထီၣ်၀ဲလီၤ.
ကီၫ်ဆၢတၫ်ဒုးတဖၣ်အဃိ ကညီ,ကရ့ၣ်နံၣ်ပှၤလီၫ်က၀ီၤဖိအါတက့ၫ်န့ၣ် ဘၣ်လဲၤဃ့ၣ်ပူၤဖျဲးအသးလၢကၠီၣ်တဲၣ်၀ံၤ အိၣ်ကဒုဖဲကီၫ်ဆၢဒဲက၀ီၤပူၤ ဘူးထီၣ်လၢအနံၣ်(၅၀)ဃၣ်ဃၣ်လံန့ၣ်လီၤ.
ကီၫ်ပယီၤပှၤလီၫ်အိၣ်ကမှံဖိတဖၣ် ကမၤဘၣ်တၫ်အဂီၫ် ယံာ်(၁၀)နံၣ်တဘျီတၫ်ဃ့ထီၣ်၀ဲဘၣ်ဆၣ် တဟ့ၣ်တၫ်ပျဲဘၣ် ဒီးလၢအခဲအံၤ အမဲရကၤပတုာ်ကွံာ်တၫ်မၤစၢၤတဖၣ်အဃိ ပှၤလီၫ်အိၣ်ကမှံဒဲက၀ီၤပူၤ တၫ်အီၣ်တၫ်အီ,ကသံၣ်ကသီ တဖၣ် စှၤလီၤအကတီၫ် ကၠီၣ်တဲၣ်ပဒိၣ်ဟ့ၣ်တၫ်ပျဲအဂ့ၫ် တၫ်သ့ၣ်ညါဘၣ်လီၤ.
ဖဲကွၫ်ဆၢၣ်မဲာ်ဘၣ်တၫ်ကီတၫ်ခဲအကတီၫ် ကၠီၣ်တဲၣ်ပဒိၣ်အစံၣ်စိၤနုာ်တၫ်ဆၢတဲာ်၀ဲန့ၣ် ဘီမုၫ်စၢဖှိၣ်ကရၢဘၣ်ကီဘၣ်ခဲ ၀ဲၤဒၢး UNHCR,ဒီကလုာ်တၫ်ဃူတၫ်ဖိးပဒိၣ်(NUG)ဒီးတၫ်ကရၢကရိလၢအဂၤတဖၣ် သူၣ်မံသးမုာ်ဘၣ်၀ဲအဂ့ၫ် ထုးထီၣ် ဘိးဘၣ်ရၤလီၤဃာ်၀ဲလီၤ.
