လါမးရှး (၁)သီ, ၂၀၂၄နံၣ်
တၫ်ဘိးဘၣ်ရၤလီၤ ကမျၢၫ်တၫ်ဘၣ်ကဲသုးတၫ်ဘျၢ၀ံၤအလီၫ်ခံ သးစၫ်ဒီးမိၫ်ပၫ်ပာ်ဃုာ် ဟံၣ်ဖိဃီဖိတဖၣ် တူၫ်ဘၣ်သးတၫ်ဆီၣ်သနံးဒိၣ်ဒိၣ်မုာ်မုာ်အဂ့ၫ်န့ၣ် ဆူၣ်ချ့ၦၤကူၣ်သ့တဖၣ် တဲ၀ဲအဂ့ၫ် VOA တၫ်ကစီၣ်သန့ ပာ်ဖျါ၀ဲလီၤ.
ကမျၢၫ်တၫ်ဘၣ်ကဲသုးတၫ်ဘျၢ လၢၦၤသးနံၣ်(၁၈)နံၣ်ၦဲၤ ပိာ်ခွါပိာ်မုၣ်ခဲလၢာ် တကဲတသ့ဘၣ်အဖီခိၣ် တၫ်ပျံၤတၫ်ဖုးအိၣ်ထီၣ်၀ဲအဂ့ၫ် ၦၤအါတက့ၫ်တဲ၀ဲန့ၣ်လီၤ. သုးဟံးန့ၫ်ဆူၣ် ထံကီၫ်တၫ်စိတၫ်ကမီၤ ၦဲၤထီၣ်(၃)နံၣ်အပူၤ ဖဲတၫ်ဒုးဆူၣ်ထီၣ်အကတီၫ် တၫ်ဘျၢအဃိ သးစၫ်ဒီးမိၫ်ပၫ် တၫ်ဘၣ်ကိၫ်ဘၣ်ဂီၤ အိၣ်ထီၣ်ဒ်သိးအံၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲသးစၫ်တဖၣ်ဃုကျဲလၢ ကမၤဒိၣ်ထီၣ်ထီထီၣ် အတၫ်အိၣ်မူအကတီၫ် ခါဆူညါတၫ်အိၣ်မူအဂီၫ် မိၫ်ပၫ်ဒီးဖိတဖၣ် ဘၣ်ယိၣ်ဘၣ်ဘှီတၫ်ဒိၣ်မးအဂ့ၫ် ၦၤဃုသ့ၣ်ညါတၫ်တဖၣ် တဲ၀ဲန့ၣ်လီၤ.
တၫ်ဘၣ်ယိၣ်ဘၣ်ဘှီ အိၣ်ထီၣ်ဒ်သိးအံၤန့ၣ် ပျံၤဒီးဘၣ်ယိၣ်၀ဲလၢ ကဘၣ်ကဲသုးဒီး တၫ်ဒုးအပူၤကဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး ကသံကၦၫ်ဒီး တအဲၣ်ဒိးမၤ၀ဲအဖီခိၣ် တၫ်ကမၢန့ၫ်ဆူၣ်ဘၣ်အီၤအဃိအဂ့ၫ် ၦၤအါတက့ၫ်တဲ၀ဲန့ၣ်လီၤ. တမ့ၫ်တၫ်ဒုးတခါလၢတၫ်ဒုးဆှၢထီဒါ ထံဂုၤကီၫ်ဂၤအတၫ်နုာ်လီၤဂုၫ်န့ၫ်ဆူၣ်ဘၣ် အမဲာ်ညါ မ့ၫ်တၫ်ဘၣ်ဒုးလိာ်က့ၤသးကဒဲကဒဲအဃိ မ့ၫ်တၫ်လီၤဘၣ်ယိၣ်တခါလီၤအဂ့ၫ် ဆူၣ်ချ့ၦၤကူၣ်သ့(ကျန်းမာရေးပညာရှင်)တဖၣ် တဲ၀ဲန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်တၫ်ဆှၢအီၤဆူ တၫ်မဲာ်ညါတၫ်ဒုးပျီ၀ံၤ သံသ့တကးဘၣ်အမဲာ်ညါ ဘၣ်ယိၣ်၀ဲလၢ ကဘၣ်တၫ်မၢဒွဲၣ်အူ မၤဟးဂီၤကွံာ်တၫ်တဖၣ် အိၣ်၀ဲအဂ့ၫ်တဲ၀ဲလီၤ. လၢတၫ်ဒုးတၫ်အိၣ်သးဒ်သိးအံၤအပူၤ တၫ်ပျံၤတၫ်ဖုးဒ်သိးအံၤန့ၣ် ကဲထီၣ်ညီနုာ်အသးသ့အဂ့ၫ် ဆူၣ်ချ့ၦၤကူၣ်သ့တဖၣ် တဲ၀ဲလီၤ.
တၫ်ကဲထီၣ်ညီနုာ်အသးလၢ တၫ်အဒိတဖၣ်အကျါ ဟီၣ်ခိၣ်ချၢထံကီၫ်လၢအဂံၫ်ဆူၣ်(ကမ္ဘာ့အင်အားကြီးနိုင်ငံ)တဖၣ်တကးဘၣ်, ကီၫ်ပယီၤအပူၤ ကဲထီၣ်တ့ၫ်ဃာ်အသးဒ်သိးအံၤ အိၣ်၀ဲအဂ့ၫ်တဲ၀ဲလီၤ. လၢရၢၡၢၣ်ကီၫ်အပူၤ ဒ်ကီၫ်ပယီၤအသိး တၫ်တကဲသုးတသ့တၫ်ဘျၢအိၣ်ဃာ်၀ံၤ အပူၤကွံာ် ကီၫ်အၣ်ဖကၣ်နံၣ်စတၣ်(အာဖဂန်နစ္စတန်), လၢကတီၫ်အံၤ ကီၫ်ယူၣ်ကရ့တၫ်ဒုး(ယူကရိန်းစစ်)အပူၤ သးစၫ်ဘၣ်သံဘၣ်ၦၫ်အါမး, ဃ့ၫ်ဖျိးကွံာ်လၢတၫ်လီၫ်လၢအဘူးတဖၣ်အိၣ်၀ဲန့ၣ်လီၤ. လၢအမဲရကၤထံကီၫ်စ့ၫ်ကီး လၢဘံၣ်ယဲးနၣ်( ဗီယက်နမ်)တၫ်ဒုးအကတီၫ်သးစၫ်တဖၣ် ဘၣ်လီၤဃိာ် တကးဘၣ် ဘၣ်သံတ့ၫ်လၢတၫ်မဲာ်ညါတၫ်ဒုးပျီတဖၣ်အိၣ်၀ဲန့ၣ်လီၤ. ကီၫ်ပယီၤအပူၤ ယပၣ်စိၤအခါ( ဂျပန်ခေတ်) တၫ်ဖီၣ်ကိးသးစၫ်လၢသုးပူၤ၀ံၤ ဘၣ်သံဘၣ်ၦၫ်, တၫ်ဘၣ်ယိၣ်တမံၤဃီဒ်သိးအံၤအိၣ်ထီၣ်၀ံၤ လၢကတီၫ်အံၤစ့ၫ်ကီး ၦၤအါတက့ၫ်သူၣ်ကိၫ်သးဂီၤတၫ်အဂ့ၫ် ဆူၣ်ချ့ၦၤကူၣ်သ့တဖၣ် တဲ၀ဲလီၤ.
တၫ်ဘၣ်ယိၣ် ပျံၤတၫ်ဖုးတၫ်ဒ်သိးအံၤတကလုာ်န့ၣ် လၢဆူၣ်ချ့ဂ့ၫ်၀ီ(ကျန်းမာရေး)တကပၤမ့ၫ်ဂ့ၤ, လၢၦၤတ၀ၢ(လူမှုအသိုင်းအဝိုင်း)အပူၤမ့ၫ်ဂ့ၤ တၫ်ပာ်ပနီၣ်အီၤဒ် တၫ်ပျံၤတီၫ်တၫ် တၫ်ဆါ(စိုးရိမ်ထိတ်လန့်မှု စိတ်ဒဏ်ရာကြီး)သ့၀ဲန့ၣ်လီၤ. တူၫ်ဘၣ်၀ဲ တၫ်မၤပျံၤမၤဖုးလၢ ကဲထီၣ် သးတၫ်လီၤဘၣ်ယိာ်(အသက်အန္တရာယ်) သ့အဃိန့ၣ်လီၤ. ဖဲတၫ်မ့ၫ်ဖီၣ်ဃံးလၢ ကဘၣ်ကဲသုးလံန့ၣ်ဒီး ဖဲဂုၫ်ကျဲးစၢးလၢကဃ့ၫ်ဖျိးအဆၢကတီၫ် ဘၣ်ယိာ်ဆိ၀ဲလၢ ကဘၣ်တၫ်ဖီၣ်တ့ၫ်ဃာ်အီၤလၢကျဲ တၫ်ဘၣ်ယိာ်တဖၣ်အိၣ်ဒိၣ်ထီၣ်၀ံၤ ကဲထီၣ်သးတၫ်ဆါဖးဒိၣ်တခါသ့၀ဲအဂ့ၫ် ဆူၣ်ချ့ၦၤကူၣ်သ့တဖၣ် တဲ၀ဲလီၤ.
photo:mmnationalpost
