လါအီကူာ်(၆)သီ,၂၀၂၅နံၣ်,အၣ်ထူခ့ၣ်တၢ်ကစီၣ်
Cyber တၫ်ဘံၣ်တၫ်ဘၢသဲစးတၫ်ဘျၢ တၫ်စိတၫ်ကမီၤအိၣ်၀ဲအဂ့ၫ် သုးဟံးန့ၫ်ဆူၣ်ထံကီၫ်တၫ်စိတၫ်ကမီၤအခိၣ်န့ၣ် ဖဲလါယူၤလံ(၃၀)သီအနံၤန့ၣ် ဆဲးလီၤစုမုၫ်ကျၢၫ်ဘိးဘၣ်ရၤလီၤ၀ဲ၀ံၤအလီၫ်ခံ၀့ၫ်မါတလ့အပူၤ သုးဒီးပၠူၣ်စီထံတဖၣ်, တၫ်ပာ်ဖှိၣ်သမံသမိးသိလ့ၣ်ကရၢတဖၣ်န့ၣ် သမံသမိး၀ဲသးစၫ်လၢဟးထီၣ်ဟးလီၤတဖၣ် အလီတဲစိအဂ့ၫ် တၫ်သ့ၣ်ညါ ဘၣ်လၢပှၤလီၫ်က၀ီၤဖိတဖၣ်အိၣ်န့ၣ်လီၤ.
တၫ်သမံသမိးအပူၤ သိလ့ၣ်,လ့ၣ်ယီၫ်စဲး,လဲၣ်စ့ၣ်အသးသမူလၢာ်တလၢာ်သမံသမိး၀ဲတကးဘၣ် လီတဲစိအပူၤ တၫ်သူ Facebook,Gmail အိၣ်တအိၣ်ဒီးတၫ်သူVPNဆီး၀ဲအိၣ်တအိၣ် ပညိၣ်သမံသမိး၀ဲလီၤ.
“ဖဲအနံၤ၀ဲန့ၣ် ဆိမိၣ်သးလၢကသမံသမိးလဲၣ်စ့ၣ် ဒ်ညီနုၫ်အသိးဒီးအိၣ်ပတုာ်န့ၫ်အီၤလ့ၫ်ယီၫ်စဲးန့ၣ်လီၤ. ဃ့ကွၫ်လီတဲစိ ဒီးတၫ်ဟ့ၣ်လီၤ၀ဲ၀ံၤတထံၣ် FacebookဒီးVPNတဖၣ်တဘျီ သုတသူဘၣ်န့ၫ်တမ့ၫ်ကမ့ၫ်ဘၣ်. ဒီးသံကွၫ်ပံးပူးတၫ်န့ၣ်လီၤ.သမံသမိးတၫ်ဂီၤဒီးတၫ်ဂီၤမူလၢလီတဲစိပူၤတဖၣ်ခဲလၢာ်လီၤ.ပှၤသမံသမိးတၫ်န့ၣ် မ့ၫ်ပှၤသိးဃာ်ဂၢၤကီၫ်သုးတၫ်ကူ တၫ်သိး လၢအသးနံၣ်တဒိၣ်တဆံးဒ်သိးယၤလီၤအဂ့ၫ်”သးစၫ်သးနံၣ်အိၣ် (၂၅)နံၣ်ဃၣ်ဃၣ်လၢအိၣ်ဖဲမဟၣ်အီၣ်မၠ့ၣ် ကီၫ်ဆၣ်ပူၤတဂၤတဲ၀ဲလီၤ.
Cyber တၫ်ဘံၣ်တၫ်ဘၢသဲစးတၫ်ဘျၢန့ၣ် တၫ်ပာ်လီၤ၀ဲ ဖဲ၂၀၂၅နံၣ်,လါယနူၤအါရံၤ(၁)သီအနံၤ၀ံၤ တၫ်ဟ့ၣ်တၫ်ပျဲ မ့ၫ်တအိၣ်ဘၣ်န့ၣ် တၫ်မ့ၫ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်VPNဒီးတၫ်မ့ၫ်မၤအိၣ်လဲတၫ်လိာ်ခိၣ်လိာ်ကွဲကျိာ်စ့တဖၣ်န့ၣ် တၫ်ဒုးလီၤဃိၣ် ဒီးတၫ်အီၣ်လိးစ့တဖၣ် ပာ်ဃုာ်၀ဲလီၤ.
Cyber တၫ်ဘံၣ်တၫ်ဘၢသဲစးတၫ်ဘျၢအပူၤ လၢကီၫ်ပူၤမ့ၫ်ဂ့ၤ,သိလ့ၣ်တခါခါလၢတီၣ်ထီၣ်ဃာ်တၫ်ဂ့ၫ်တၫ်ကျိၤ လၢသဲစးတၫ်ဘျၢတခါခါအအိၣ်အဖီခိၣ် တၫ်မ့ၫ်မၤကမၣ်တၫ်တဖၣ်,လၢဒီကလုာ်Cyberတ၀ၢပူၤမ့ၫ်ဂ့ၤ, Cyberအဂၤလၢ ဘျးစဲဒီးဒီကလုာ်Cyberတဖၣ် မ့ၫ်မၤမကၣ်တၫ်တဖၣ်မ့ၫ်ဂ့ၤဒီးပှၤကီၫ်ပယီၤဖိလၢ လဲၤတုၤဆူထံဂုၤကီၫ်ဂၤတဖၣ် စ့ၫ်ကီးမ့ၫ်မၤကမၣ်တၫ်န့ၣ် တၫ်စံၣ်ညီၣ်၀ဲအခွဲးအိၣ်အဂ့ၫ် ကွဲးလီၤဃာ်၀ဲလီၤ.
တၫ်ကမၣ်ဒီးပှၤမၤကမၣ်တၫ်တကပၤ ကိတိာ်၀ဲၤကျိၤအတၫ်ဟ့ၣ်ခွဲး,ဟံးန့ၫ်လဲၣ်စ့ၣ်တအိၣ်ဘၣ်အမဲာ်ညါ ဒုးအိၣ်ထီၣ် VPN(မ့တမ့ၫ်)မၤန့ၫ်၀ဲVPNတဖၣ်,မ့ၫ်မၤ၀ဲCyber တၫ်ဘံၣ်တၫ်ဘၢတၫ်ဖံးတၫ်မၤတဖၣ်န့ၣ် အစှၤကတၢၫ် (၁)လါတုၤ(၆) လါကဘၣ်လီၤဃိၣ်,စ့(၁၀)ကလီၫ်ကၠးတုၤစ့အီၣ်လိးလၢတအါန့ၫ်ကၠးအကလီၫ်(၁၀၀),ကဘၣ်တူၫ်တၫ်စံၣ်ညီၣ်ခံခါလၢာ်တကးဘၣ်,တၫ်ဖိတၫ်လံၤလၢဘၣ်ထွဲဒီးတၫ်မၤကမၣ်တဖၣ်န့ၣ် တၫ်ကဟံးန့ၫ်ကွံာ်၀ဲဒ်ထံကီၫ်အတၫ်ပာ်ကီၤအသိးအဂီၫ်, ခီပနံာ်(မ့တမ့ၫ်)တၫ်ကရၢကရိန့ၣ် စ့အီၣ်လိးလၢတစှၤန့ၫ်ကၠးအကလီၫ်(၁၀၀)အဖီလာ် တၫ်အီၣ်လိး၀ဲသ့၀ံၤ တၫ်ပီးတၫ် လီလၢဘၣ်ထွဲဒီးတၫ်မူးတၫ်ရၤတဖၣ်န့ၣ် တၫ်ကဟံးန့ၫ်ကွံာ်၀ဲဒ်ထံကီၫ်အစ့ပာ်ကီၤအသိးအဂ့ၫ်န့ၣ်လီၤ.
လၢတၫ်သမံသမိးဖးဖီမုၫ်စရီအပူၤ ကမံသမိး၀ဲခီဖျိ ဒံၣ်ကၠံၣ်တဲၣ်တၫ်အိၣ်ခိးကွၫ်သနူ PSMS(Person Scrutinization and Monitoring System)ဒီးဖဲလါအီကူာ်(၂)သီအနံၤ ဟါအကတီၫ်န့ၣ် ပိာ်မုၣ်တဂၤဘၣ်တၫ်ဖီၣ်၀ဲန့ၣ်လီၤ.
PSMSန့ၣ် တၫ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်၀ဲခီဖျိတရူးပတီၫ်ထီတၫ်သ့တၫ်ဘၣ်ခီပနံာ်တခါ အတၫ်မၤစၢၤအဃိ၀ံၤ လၢတၫ်သမံသမိး တြဲၤတဖၣ်,ဟိၣ်ထဲ,တၫ်အိၣ်ကသုၣ်ဒၢး,သိလ့ၣ်လံာ်အုၣ်ကီၤ,ကဘီယူၤလံာ်အုၣ်ကီၤတဖၣ် ဖဲတၫ်သူ၀ဲလၢတၫ်ဘၣ် ဆီၣ်ဖၢနုာ်လီၤလီတဲစိနီၫ်ဂံၫ်တၫ်လီၫ်တဖၣ်အပူၤ မၤကမၣ်တၫ်အိၣ်တအိၣ် မ့ၫ်ဒံၣ်ကၠံၣ်တဲၣ်တၫ်အိၣ်ခိးကွၫ် ပတီၫ်ထီ တၫ်သ့တၫ်ဘၣ်သနူတခါလၢသ့ၣ်ညါ၀ဲသ့န့ၣ်လီၤ.
“ပိာ်မုၣ်၀ဲန့ၣ်အံၤ သးနံၣ်အိၣ်(၂၀)နံၣ်လီၤ.အပူၤကွံာ်ပာ်ဃုာ်လၢတၫ်ပာ်ဖျါထီၣ် တၫ်ပာ်သးအကျါလီၤ.လၢခၠါမၠးသၣ်စံၣ်ကီၫ်ဆၣ်ပူၤ ဖဲအိၣ်လၢဟိၣ်ထဲတခါအပူၤအကတီၫ် တၫ်ထိၣ်သတြီၤကွၫ်ဖးဖီမုၫ်စရီဒီးPSMS၀ံၤ က့ၤဖီၣ်၀ဲလီၤ.အခဲအံၤ တၫ်ဆှၢ၀ဲဆူ သုးတၫ်သမံသမိးအလီၫ်န့ၣ်လီၤ.တၫ်အိးထီၣ်ဃာ်တၫ်မူးတၫ်ရၤ လၢတၫ်ဒုးဖျိးကွံာ်တၫ်မၤတၢထီၣ်တၢလီၤ တၫ်ဘျၢအဆၢဒိၣ် ၅၀(က)အဂ့ၫ်”လီၫ်က၀ီၤဖိတဂၤတဲ၀ဲလီၤ.
လၢကတီၫ်အံၤ လၢ၀့ၫ်နုာ်လီၤတြဲၤတဖၣ်အပူၤ ခီဂီၤနီၫ်ဂံၫ်တဖၣ် တၫ်သမံသမိး၀ဲခီဖျိလၢPSMSအသိး,လၢစ့ခၠိတီၣ် ,ရတနၣ်ပိၣ်,ကၠိပးလဲၣ်,မ့ၣ်ကလၣ်မါတလ့, Convention Centerတၫ်လီၫ်လၢအရ့ဒိၣ်တဖၣ်အပူၤ ပၠူၣ်စီထံတဖၣ် ပာ်ဃုာ်အသိး ပာ်လီၤဃာ်သုးဖိလၢကူကၤကမျၢၫ်တၫ်ကူတၫ်သိးတဖၣ်အသိး ထီထီၣ်ဃာ် CCTVတဖၣ်အဂ့ၫ် တၫ်သ့ၣ်ညါဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
Ref: The Irrawaddy
