လါယူၤလံ ၂၂ သီ, ၂၀၂၄ နံၣ်, အၣ်ထူခ့ၣ်
ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်-ကညီဒီကလုၥ်စၢဖှိၣ်ကရၢ, ကီၢ်ရ့ၣ်မုၢ်တြီၢ်ဟီၣ်က၀ီၤအပူၤ တၢ်မၤ၀ဲ တၢ်တီခိၣ်ရိၣ်မဲ, တၢ်ပၢတၢ်ပြးဒီးတၢ်ပၢဆှၢရဲၣ်ကျဲၤကမျၢၢ်တၢ်မၤလိ တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအံၤ၀ဲဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ်အဂ့ၢ် ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်-လီၢ်ခၢၣ်သး ထုးထီၣ်ပၥ်ဖျါဃၣ်၀ဲ တဟါညါအံၤန့ၣ်လီၤ.
တၢ်မၤ၀ဲတၢ်မၤလိအတၢ်ပညိၣ်န့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ “တၢ်ကသူၣ်ထီၣ်န့ၢ် ၦၤမၤလိတၢ်ဖိသ့ၣ်တဖၣ် အကံၢ်အစီတၢ်သ့တၢ်ဘၣ် ဒီး တၢ်သ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ် တၢ်သ့တၢ်ဘၣ် လၢကမၤဆူၣ်ထီၣ် တၢ်တီခိၣ်ရိၣ်မဲဒီး တၢ်ပၢတၢ်ပြး လၢလီၢ်ကဝီၤ (ဒူသဝီ, ကီၢ်ဆၣ်, ကီၢ်ရ့ၣ်) ပတီၢ် ဒီးတၢ်ဘျီဃီ အိၣ်ဒီးတၢ်ပညိၣ်လိၤလိၤဆူ တၢ်ကမၤဂ့ၤထီၣ်ဆူၣ်ထီၣ် တၢ်ပၢဆှၢရဲၣ်ကျဲၤကမျၢၢ်အဂီၢ်အဂ့ၢ်” စံး၀ဲန့ၣ်လီၤ.
တၢ်မၤလိအံၤ တၢ်မၤအီၤလၢ(၁)လါကတီၢ်, (၄)နွံအတီၢ်ပူၤ ဒီးမ့ၢ်၀ဲတၢ်မၤလိအံၤ တၢ်မၤအီၤသၢ၀ီတ၀ီန့ၣ်လီၤ. ပှၤမၤတၢ်ဖိနီၣ်ဂံၢ်ခဲလၢၥ်အိၣ်ဝဲ (၃ဝ)ဂၤတဖၣ်အံၤ အိၣ်ဟဲလၢတီအူကီၢ်ရ့ၣ်, ချၢၢ်လွံၢ်ထူၣ်ကီၢ် ရ့ၣ်, ဒီးမုၢ်တြီၢ်ကီၢ်ရ့ၣ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်မၤလိတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအပူၤ တၢ်သိၣ်လိန့ၢ်အီၤဘၣ်ထွဲဘၣ်ဃးဒီး တၢ်မၤဆူၣ်ထီၣ် တၢ်ထီၣ်ခိၣ်ရိၣ်မဲလၢအိၣ်ဒီးအကံၢ်အစီ, တၢ်သ့ဆိကမိၣ်ကူၣ်တရံးထီၣ်န့ၢ်တၢ်သ့တၢ်ဘၣ်, တၢ်သ့မၤတၢ်ဆၢတဲၥ်တၢ်သ့တၢ်ဘၣ်, ဒီးတၢ်တီခိၣ်မဲလၢအဂ့ၤအိၣ်ဒီးသူးသ့ၣ်လၤကပီၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်မၤလိတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤဝဲအံၤ မ့ၢ်ဝဲတၢ်သံၣ်ခွဲၣ်ကတီၤထီၣ်အဝဲသ့ၣ် (ၦၤမၤလိတၢ်ဖိတဖၣ်) ဒ်သိးကဟံးန့ၢ်မူဒါ တီခိၣ်ရိၣ်မဲက့ၤအၦၤတဝၢသ့ၣ်တဖၣ်ကသ့အဂီၢ်အဂ့ၢ် စံး၀ဲန့ၣ်လီၤ.
တကးဒံးဘၣ် တၢ်မၤလိတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤဝဲအံၤ ပၥ်ဃုၥ်ဝဲတၢ်အရ့ဒိၣ်လၢမ့ၢ်ဝဲ တၢ်ပၢဆှၢရဲၣ်ကျဲၤခိၣ်ဃၢၤန့ဆၢၣ် လၢအယူၣ်ကၢ ဒ်အမ့ၢ်ဝဲတၢ်ဒီသဒၢဒီးရဲၣ်သဲကတီၤက့ၤလီၢ်ကဝီၤန့ဆၢၣ် တၢ်အိၣ်ယၢၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ၦၤမၤလိတၢ်ဖိတဖၣ် မၤလိန့ၢ်ဘၣ်စ့ၢ်ကီး လီၢ်ကဝီၤမုၢ်ကျိၤဝဲၤကွၥ် တၢ်ဂုၤထီၣ်ပသီထီၣ်အတၢ်ကူၣ်တရံးအကျိၤအကျဲၤ ဒ်အမ့ၢ် လီၢ်ကဝီၦၤတဝၢ တၢ်ကူၣ်လဲၤမၤကၤအတၢ်ပၥ်ဖှိၣ်မၤသကိးဒီးနီၢ်တဂၤမုၢ်ကျိၤဝဲၤကွၥ်(private sector)တဖၣ် လၢမုၢ်ကျိၤဝဲၤကွၥ်တၢ်ဂုၤထီၣ်ပသီထီၣ်အဂီၢ်အဂ့ၢ် ပၥ်ဖျါဃၣ်၀ဲန့ၣ်လီၤ.
တၢ်ဖံးလိမၤဒိး အတၢ်သ့တၢ်ဘၣ်လၢ ၦၤမၤလိတၢ်ဖိသ့ၣ်တဖၣ် မၤလိန့ၢ်ဝဲန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်အိၣ်ဒီးတၢ်ပညိၣ်လၢ ကသူၣ်ထီၣ်က့ၤ တၢ် ပၢတၢ်ပြး အကံၢ်အစီဒီး တၢ်သ့တၢ်ဘၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်အလီၢ်ကဝီၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်မၤလိတၢ်ရဲၣ် တၢ်ကျဲၤဝဲအံၤ မၤဆူၣ်ထီၣ် စ့ၢ်ကီးဝဲ ခိၣ်နၢ်တၢ်ဘျးစဲလိၥ်သးကဒဲကဒဲဒီး ဖီၣ်လိၥ်စုမၤသကိးတၢ် လၢတၢ်သူၣ်အ့ၣ်တဲၥ်သးအ့ၣ်တဲၥ် လၢကဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်ဆီတ လဲလၢအဂ့ၤ ဒီးတၢ်ဂုၤထီၣ်ပသီထီၣ် လၢအယူၣ်ကၢ လၢကီၢ်သူလ့ၤပူၤအဂ့ၢ် စံး၀ဲန့ၣ်လီၤ.
လၢကီၢ်သူလ့ၤပူၤ တၢ်တီခိၣ်ရိၣ်မဲ, တၢ်ပၢတၢ်ပြးဒီးတၢ်ပၢဆှၢရဲၣ်ကျဲၤအကံၢ်အစီကဆူၣ်ထီၣ်အဂီၢ် ဒီး တၢ်မၤလိတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအံၤကကဲထီၣ်လိၥ်ထီၣ်အဂီၢ် “တၢ်ပၢတၢ်ပြးဒီး တၢ်ပၢဆှၢရဲၣ်ကျဲၤကမျၢၢ်ကၠိ- School of Governance and Public Administration (SGPA)”လၢ အမၤစၢၤဆီၣ်ထွဲတဖၣ်အဖီခိၣ် စံးဘျူးဘၣ်၀ဲအဂ့ၢ်စ့ၢ်ကီး စံး၀ဲန့ၣ်လီၤ.